امنیت و سیاست خارجیبررسی و تحلیلحوزه آمریکا و اروپاسند هشدار راهبردی

سناریوهای محتمل بازی آمریکا با برجام

حالت های ممکن در تصمیم گیری ایالات ‌متحده در قبال برجام و اقدامات ضروری برای ایران

زمان تصمیم گیری مجدد ایالات متحده آمریکا در قبال برجام اردیبهشت ماه است. بر اساس رفتار آمریکا در قبال برجام، جمهوری اسلامی ایران لازم است اقدامات مناسبی را پیش بگیرد، چرا که این تصمیم روی سایر موضوعات مرتبط مانند توان موشکی و سیاست های منطقه‌ای تاثیر گذار است. محتمل ترین حالت ها، حالت هایی هستند که ایالات متحده آمریکا از برجام خارج نمی شود و ممکن است سیاست های تمدید تعلیق تحریم های هسته‌ای یا عدم تمدید و وضع تحریم های جدید یا وضع تحریم در حوزه های جدید را در پیش گیرد. در صورت خروج ایالات متحده آمریکا از برجام، جمهوری اسلامی ضمن پیگیری حقوقی، روابط خود را با چین و روسیه مستحکم کند و در صورت عدم همکاری اروپا فعالیت های هسته‌ای خود را بدون محدودیت از سر گیرد.

ضرورت و اهداف پژوهش

اردیبهشت ماه موعد تصمیم مجدد دولت ایالات متحده آمریکا در مورد تمدید یا عدم تمدید تعلیق تحریم های هسته‌ای ایران است. تصمیمی که رفتار آمریکا در قبال برجام را مشخص کرده و البته روی سایر موضوعات مرتبط مانند موضوع توان دفاعی موشکی و سیاست های منطقهای ایران تاثیر خواهد گذاشت. در این پژوهش حالت های ممکن رفتارهای آمریکا در قبال برجام بررسی و محتمل ترین حالت ها مشخص می شود. همچنین برای هر یک از حالت ها الزامات رفتاری ایران بیان می شود.

حالات ممکن برای رفتار آمریکا در مورد برجام

با مبنا قرار دادن احتمالات رفتاری دولت آمریکا و در برخی از حالات، اروپایی ها امکان وقوع ۹ حالت کلی در چارچوب برجام پس ۲۲ اردیبهشت ماه وجود دارد که در ادامه ارائه شده است:

  1. خروج صریح آمریکا از برجام، عدم تمدید تعلیق تحریم های هسته‌ای و وضع تحریم های جدید.
  2. خروج صریح آمریکا از برجام، عدم تمدید تعلیق تحریم های هسته‌ای و عدم وضع تحریم های جدید.
  3. عدم خروج صریح آمریکا از برجام، عدم تمدید تعلیق تحریم های هسته‌ای و وضع تحریم های جدید.
  4. عدم خروج صریح آمریکا از برجام، عدم تمدید تعلیق تحریم های هسته‌ای و عدم وضع تحریم های جدید.
  5. خروج همگام ایالات متحده آمریکا و کشورهای کلیدی اروپایی از برجام.
  6. عدم خروج صریح آمریکا از برجام، تمدید تعلیق تحریم های هسته‌ای و عدم وضع تحریم های جدید.
  7. عدم خروج صریح آمریکا از برجام و تمدید تعلیق تحریم های هسته‌ای و همراهی اروپایی ها برای فشار بر ایران در موضوعاتی مانند موشکی.
  8. عدم خروج صریح آمریکا از برجام و بازگرداندن تحریم های هسته‌ای به بهانه های جدید.
  9. عدم خروج، تمدید تعلیق تحریم های هسته‌ای و اعمال تحریم هایی در حوزه های جدید.

تحلیل متغیرهای دخیل در معادلات مربوط به برجام و ارزیابی اوضاع و احوال بازیگران، نشان می دهد میزان احتمال وقوع حالات گفته شده به یک اندازه نبوده و برخی حالات محتمل تر از سایرین هستند. «عدم خروج رسمی ایالات متحده آمریکا از برجام، تمدید تعلیق تحریم های هسته‌ای در ازای تعهد اروپایی ها برای فشار بر ایران» محتمل ترین حالتی است که امکان دارد در موعد ۲۲ اردیبهشت ماه واقع شود. همچنین دو حالت «عدم خروج رسمی ایالات متحده، عدم تمدید تعلیق تحریم های هسته ای، وضع تحریم های جدید» و «عدم خروج رسمی ایالات متحده، عدم تمدید تعلیق تحریم های هسته‌ای، عدم وضع تحریم های جدید» به ترتیب در رده های بعدی قرار می گیرند که وقوع آن ها از احتمال زیادی برخوردار است.

الزامات رفتاری ایران در قبال حالات ممکن الوقوع

هرچند محتمل ترین حالات از اهمیت بالایی برخوردار هستند، اما اهمیت کلی مسئله ایجاب می کند تا الزامات رفتاری جمهوری اسلامی ایران در چارچوب منافع ملی تبیین شوند. در این راستا الزامات رفتاری جمهوری اسلامی ایران در مورد هر یک از حالات پی شگفته به شرح زیر است.

الزامات رفتاری ایران در حالات اول و دوم

در این حالت لازم است جمهوری اسلامی ایران، ضمن پیگیری محکم حقوقی موضوع نقش برجام از سوی ایالات متحده آمریکا، این پیام را به ویژه برای اروپایی ها ارسال کند که در صورت عدم نتیجه بخشی سازوکار حقوقی، ایران نقض برجام از سوی آمریکا را دلیل و مبنایی برای توقف جزئی و کلی تعهدات خود طبق برجام تلقی خواهد کرد. درصورتی که سازوکار حقوقی مشخص شده در برجام با بن بست مواجه شود، لازم است تا جمهوری اسلامی ایران ظرف کوتاه ترین زمان ممکن، فعالیت های هسته‌ای خود را که طبق برجام با محدودیت مواجه شده است، بازیابی کند.

الزامات رفتاری ایران در حالات سوم و چهارم

اولین الزام رفتاری جمهوری اسلامی ایران در این حالت، اعلام این نکته است که تفکیک بین خروج از برجام و عدم تمدید تعلیق تحریم های هسته‌ای را نپذیرفته و اعمال مجدد جزئی و کلی هرگونه تحریم هسته‌ای را به معنای نقض برجام تلقی می کند و در صورت عدم رسیدگی حقوقی در چارچوب مشخص شده، جمهوری اسلامی ایران در کمترین زمان ممکن فعالیت های هسته‌ای خود را بدون هیچ گونه محدودیت برجامی، بازیابی خواهد کرد. به موازات این اقدام روابط با روسیه، چین و آژانس بین المللی انرژی باید به گونه‌ای تنظیم شود که اجماع مجدد بین المللی علیه ایران شکل نگیرد. چرا که در صورت احیای فعالیت های هسته‌ای از سوی ایران به احتمال بسیار زیاد جبهه اروپا-آمریکا علیه ایران منسجم تر شده و فشارها افزایش خواهند یافت.

الزامات رفتاری ایران در حالت پنجم

در این حالت برجام عملا فروپاشیده تلقی می شود. لذا بحث پیگیری حقوقی نقض عهد طرف مقابل منتفی است و لازم است تا جمهوری اسلامی ایران در کمترین زمان ممکن و با بیشترین سرعت فعالیت های هسته‌ای خود را از سر گیرد. به موازات بازگشت به فعالیت های هسته‌ای بدون محدودیت های برجامی، لازم است تا بر گسترش روابط اقتصادی با کشورهایی مانند روسیه و چین و سایر اعضای بریکس (برزیل، هند و آفریقای جنوبی) تاکید و اقداماتی تنبیهی علیه اروپایی ها انجام شود.

الزامات رفتاری ایران در حالت ششم

این حالت که عدم خروج رسمی ایالات متحده، تمدید تعلیق تحریم های هسته ای، عدم وضع تحریم های جدید را در بر می گیرد، به معنی ادامه تعهد حقوقی و البته ظاهری طرف مقابل به ویژه آمریکایی ها به برجام است. در صورت وقوع این حالت، آمریکا چهر های منفعل از خود در برابر برجام به نمایش گذاشته و از مواضع خود در مورد آن عدول کرده است.

الزامات رفتاری ایران در حالت هفتم

در صورت وقوع این حالت در ۲۲ اردیبهشت آتی، جمهوری اسلامی ایران باید بر تمایز بین مسئله هسته‌ای و بحث توان دفاعی موشکی تاکید و مذاکره موشکی یا مذاکره در مورد سیاست های منطقه‌ای تهران را جزو خطوط قرمز خود معرفی کند. شکل گیری اجماع بین اروپایی ها و آمریکا برای حفظ برجام و فشار بر ایران بر سر توان دفاعی موشکی می تواند موجب شکل گیری پرونده موشکی برای ایران و طرح آن در مجامع بین المللی مانند شورای امنیت سازمان ملل متحد شود. بنابراین ایران علاوه بر تقویت روابط با چین و روسیه برای مقابله با جبهه اروپا-آمریکا باید با روش های مختلف این نگرش را در کشورهای جهان تقویت کند که موشک های ایران تهدیدی برای سایرین نسیت و تنها ماهیت دفاعی دارد.

الزامات رفتاری ایران در حالت هشتم

در این حالت لازم است که مشابه حالات اول و دوم، جمهوری اسلامی ایران تفکیک بین خروج از برجام و بازگرداندن تحریم های هسته‌ای حتی به بهانه های جدید را به معنای نقض برجام اعلام کرده و اقدامات لازم را انجام دهد.

الزامات رفتاری ایران در حالت نهم

در صورت وقوع این حالت احتمالا دیپلماسی تهاجمی آمریکا برای اجماع سازی علیه ایران فعال تر خواهد شد. لذا لازم است تا جمهوری اسلامی ایران نیز با انجام اقداماتی در حوزه تحکیم روابط با کشورهایی مانند روسیه، چین و حتی اروپایی ها مانع از شکل گیری جبهه تهاجمی علیه خود شود.

جمع بندی

در مورد اینکه ایالات متحده آمریکا در موعد ۲۲ اردیبهشت چه رفتاری را در قبال برجام نشان خواهد داد، ۹ حالت کلی امکان وقوع دارند. پیگیری حقوقی، در صورت نقض برجام از طرف ایالات متحده ضروری است. همچنین در صورت نقض بر جام از سوی ایالات متحده و اروپا جمهوری اسلامی ضمن عدم انفعال و از سرگیری فعالیت های هسته ‌ای باید روابط خود را با روسیه و چین به منظور مقابله با جبهه آمریکا-اروپا تقویت کند.

این مطالعه در اندیشکده راهبردی تبیین در سال ۹۷ انجام شده است.

امتیاز کاربر ۳ (۱ رای)

​​اندیشکده راهبردی تبیین

اندیشکده راهبردی تبیین با استفاده از شبکه‌ای از تحلیلگران نسل سوم انقلاب اسلامی در سه حوزه سیاست خارجی، منطقه‌ای، فرامنطقه‌ای و موضوعاتی چون دفاعی، امنیتی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی فعالیت می‌نماید. ورود به صفحه انديشکده

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا