پژوهش ها و اقدامات اندیشکده ها برای ارتقای کیفیت سیاستگذاری و تصمیم گیری کلان در هر کشور بسیار اهمیت دارد و بازدهی این فعالیت ها در سطح ملی در صورتی که با روشی صحیح انجام شود و با جدیت مورد پیگیری قرار گیرد بسیار بالا است. اما نگاهی به وضعیت اندیشکده های کشور و کیفیت پژوهش ها و اقدامات آنها نشان میدهد که دامنه فعالیت ها و اثرگذاری اندیشکده ها در کشور به صورت جدی قابل توسعه کیفی و کمی است. به نظر می رسد یکی از علت های کم اثر بودن برخی اندیشکده ها، نبود الگوهای مناسب برای پژوهش و فعالیت اندیشکده ای و ناشناخته بودن مدل های اثرگذاری است.
جایزه ملی سیاستگذاری تلاش میکند، برخی الگوهای موفقی که توانسته اند به تاثیرات مثبت در فضای سیاستگذاری و تصمیم گیری کشور دست یابند را شناسایی کند و علاوه بر تقدیر مادی، آنها را به عنوان الگو به زیست بوم اندیشهورزی کشور معرفی کند.
اندیشکده ها و موسسات سیاست پژوهی کشور میتوانند پروژه های خود را جهت حضور در دومین جایزه ملی سیاستگذاری، معرفی نمایند. این پروژه ها طی سه مرحله داوری می شوند:
۱. در مرحله نخست «شورای علمی» جامعه اندیشکده ها، پروژه های ارسالی را بر اساس مستندات موجود مورد ارزیابی قرار میدهند. پروژه هایی که امتیاز ارزیابی بالاتری کسب کنند، جهت ارائه حضوری در مرحله بعد انتخاب می شوند.
۲. در دومین مرحله، پروژه های منتخب در پنلهای تخصصی و در حضور کمیته علمی هر پنل ارائه و از نظر کیفیت پژوهشی و غنای علمی داوری میشوند.
۳. مرحله نهایی ارائه برترین پروژهها در حضور هیئت داوران نهایی است. در نهایت در این مرحله برترین پروژه های دومین جایزه ملی سیاستگذاری معرفی شده و مورد تقدیر مادی و معنوی قرار می گیرند.
نخستین دوره جایزه ملی سیاستگذاری به صورت پایلوت و با عنوان «جایزه ملی اندیشهورزی و سیاستسازی» در سال ۱۳۹۸ برگزار شد. در این جایزه ۵۰ پروژه از ۱۶ اندیشکده کشور به رقابت پرداختند. پس از دو مرحله ارزیابی توسط هیئت علمی و داوران نهایی جایزه، ۵ پروژه برتر معرفی شد و از آنها تقدیر به عمل آمد. گزارش کامل جایزه ملی اندیشهورزی و سیاستسازی را میتوانید در اینجا ببینید.
دومین دوره جایزه ملی سیاستگذاری به صورت رسمی و با عنوان «نخستین جایزه ملی سیاستگذاری» در سال ۱۳۹۹ با همکاری ۵۲ اندیشکده کشور برگزار و طی آن ۲۵۳ پروژه دریافت شد. از این تعداد، ۲۰۷ پروژه حائز شرایط اولیه برای حضور در جایزه بودند. در مرحله نخست ارزیابی تعداد ۶۱ پروژه جهت ارائه حضوری در پنلهای موضوعی انتخاب شدند. در نهایت ۱۶ پروژه که برترینهای هر پنل بودند، در حضور هیئت داوران نهایی جایزه ارائه شدند. پس از سه مرحله ارزیابی پروژه «برزخ بیهویتی در سرزمین مادری» از انجمن دیاران به عنوان برترین پروژه نخستین جایزه ملی سیاستگذاری شناخته شد. گزارش کامل جایزه ملی سیاستگذاری را میتوانید در اینجا ببینید.
ارکان جایزه ملی سیاستگذاری، به شرح زیر است:
تیم اجرایی: برنامه ریزی، طراحی سازوکارها، ارتباط با اندیشکدهها، هماهنگی با شورای علمی و هیئت داوران و اجرای سایر فرآیندهای برگزاری جایزه بر عهده تیم اجرایی جایزه -شامل اعضای تیم جامعه اندیشکده ها- است.
دبیران محتوایی: با تخصصی شدن ساختار جایزه و محورهای آن، استفاده از ظرفیت افراد فعال در اندیشکدهها و زیستبوم اندیشهورزی به عنوان راهبران محتوایی محورها اجتناب ناپذیر است. بدین منظور برای هر یک از محورهای اصلی و بخش اندیشکده نوپا از میان افراد فعال در زیستبوم اندیشهورزی که سابقه فعالیت جدی در اندیشکدهها و محورهای مربوطه را دارند، یک نفر به عنوان دبیر محتوایی انتخاب میگردد.
شورای علمی: مرکب از اندیشهورزان ارشد اندیشکدههای کشور که در مرحله اول، وظیفه ارزیابی مستندات پژوهش های ارسالی را بر عهده دارند و در مرحله دوم، در قالب کمیته های علمی برای هر پنل تخصصی، به داوری ارائه های حضوری میپردازند.
هیئت داوران: متشکل از افراد پرسابقه ای که علاوه بر تجربه فعالیت در اندیشکده ها در سطوح مدیریتی و سیاستگذاری کشور نیز ایفای نقش نموده اند. هیئت داوران وظیفه داوری و ارزیابی کلیه ارائه های پنل نهایی را در مرحله سوم جایزه بر عهده دارند و توسط اندیشکده های مشارکت کننده در جایزه انتخاب میشوند.