هرچند «پژوهشکده حج و زیارت» نهادی تازه بنیان است، اما ریشه در مجموعه ای با نام «مرکز تحقیقات حج» دارد که در سال ۱۳۷۰ به عنوان یکی از نهادهای تابعه حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت تأسیس گردید. این مرکز در مدت فعالیت خود علاوه بر ارائه کارشناسی های لازم، به ثمر رساندن پروژه های تحقیقات و انجام خدمات پژوهشی ارزشمند، در حوزه تولید آثار علمی توانست در ابعاد مختلف حج و زیارت بیش از هشتصد اثر به جامعه علمی کشور تقدیم نماید. مرکز تحقیقات حج پس از سالها تلاش علمی، توانست با کسب مجوز «شورای گسترش آموزش عالی» در ۲۱ اسفند ۱۳۸۹ به «پژوهشکده حج و زیارت» ارتقا یابد. این تحول، فرصتی به دست داد تا با ورود جدی تر به فضای علمی و پژوهشی کشور و تطابق هرچه بیشتر با استانداردها و ضوابط مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، زمینه برای نگاه علمی و تخصصی به دو مقوله مهم حج و زیارت، بیش از پیش فراهم آید.
ماموریت ها
- بررسی و شناسایی نیازهای پژوهشی؛
- انجام طرح های پژوهشی بنیادی، کاربردی، توسعه ای و میدانی؛
- فراهم آوردن امکانات لازم و متناسب با فعالیت های پژوهشی مربوطه؛
- برگزاری نشست ها و همایش های علمی ـ تخصصی، ملی و بین المللی؛
- برگزاری دوره های آموزشی، پژوهشی، تحصیلات تکمیلی و کوتاه مدت.
گروه ها
نام گروه | محورها و موضوعات | لینک اینترنتی |
اخلاق و اسرار | ۱. روشنگری و تقویت اخلاق فردی و اجتماعی حج گزاران و زائران؛ ۲. تبیین آداب ظاهری و باطنی حج و مسافرت های زیارتی؛ ۳. ایجاد و تعمیق نگاه عرفانی و سیر و سلوکی به حج و زیارت عتبات؛ ۴. بیان اسرار، اشارات و لطایف معنوی حج و زیارت معصومین؛ ۵. تبیین آموزه های تربیتی حج و عمره و عتبات |
بازدید |
تاریخ و سیره | ۱. تحلیل تاریخ اسلام متناسب با نیاز روحانیون کاروان ها و زائران؛ ۲. تبیین تاریخ فرق و مذاهب اسلامی در راستای نیازهای روحانیون کاروان ها و زائران؛ ۳. معرفی شخصیت های دینی – سیاسی مکه، مدینه، عراق، سوریه و مصر؛ ۴. پژوهش پیرامون اماکن زیارتی و آثار اسلامی؛ ۵. تولید آثاری مرتبط با مناسبت های ایام حج و عمره |
بازدید |
فقه و حقوق | ۱. تبیین و تنقیح مبانی و چارچوب های نظری دانش فقه حج و زیارت به منظور توانمندسازی و توسعه آن به عرصه های گوناگون فردی و اجتماعی در این حوزه؛ ۲. تبیین و ترسیم نظام فقهی – حقوقی حج و زیارت بر پایهٔ مذهب امامیه و نشان دادن جایگاه برتر آن نسبت به سایر مذاهب فقهی و حقوقی اسلام؛ ۳. تبیین مبانی و مسائل فقهی و حقوقی حج و زیارت و پاسخ گویی به آن؛ ۴. شناسایی و تعیین محورهای پژوهشی در ابعاد مختلف فقهی – حقوقی حج و زیارت: الف) برگزاری نشست های علمی با حضور اساتید و صاحب نظران حوزوی پیرامون مسائل حج و زیارت در جهت شناسایی دقیق تر موضوعات. ب) ارتباط مستمر و تنگاتنگ با امور روحانیون بعثه مقام معظم رهبری در جهت شناسایی مسائل مستحدثه فقهی در حوزه حج و زیارت و ارائه راهکارهای علمی و پژوهشی ج) اخذ نظرات و تجربیات روحانیون محترم حج و زیارت پیرامون مسائل دارای اولویت پژوهشی در زمینه حج و زیارت ۵. تدوین مجموعه مقالات موجود در مسائل فقهی و حقوقی حج و زیارت به منظور جهت دادن به پژوهش های در دست اقدام ۶. مدیریت و اولویت بندی پژوهش های فقهی و حقوقی در زمینه حج و زیارت. ۷. برگزاری کرسی های نظریه پردازی درباره مسائل حج و زیارت در جهت تولید فکر و اندیشه در این رابطه. ۸. برگزاری نشست های علمی با حضور اساتید و صاحب نظران در جهت پاسخ گویی سنجیده تر و جامع تر و سریع تر به مسائل حج و زیارت. ۹. انجام گفتگوهای علمی با اساتید برجسته حوزه علمیه وصاحب نظران پیرامون مسائل فقهی و حقوقی حج و زیارت. ۱۰. مطالعه، تحقیق و اجرای طرح های پژوهشی بنیادی، کاربردی، توسعه ای و می دانی در زمینه فقهی و حقوقی حج و زیارت ۱۱. مطالعه، تحقیق و اجرای طرح های پژوهشی در زمینه موضوعات جدید فقهی – حقوقی حج و زیارت. ۱۲. مطالعه، تحقیق و اجرای طرح های پژوهشی در زمینه موضوعات بنیادین فقهی در راستای حج و زیارت. ۱۳. مطالعه، تحقیق و اجرای طرح های پژوهشی در زمینه موضوعات وابسته به حج و زیارت تا آنجا که تحقق اهداف این گروه در زمینه فقه و حقوق با آن ها مرتبط است؛ ۱۴. مطالعه، تحقیق و نظارت علمی بر ‹تدوین انواع مناسک حج عمره و… به صورت متمرکز و انعکاس نظرات مراجع عظام در خصوص مسائل مستحدثه› و ‹پژوهش های انجام شده در زمینه فقه حج و زیارت› ۱۵. مطالعه، تحقیق و اجرای طرح های پژوهشی در زمینه فقه مقارن حج و تلاش در جهت تقریب مذاهب اسلامی و نشان دادن جایگاه ویژه فقه مذهب اهل بیت ع. ۱۶. مطالعه، تحقیق و اجرای طرح های پژوهشی در زمینه الگوها و نظریه های کارآمد فقهی و حقوقی در زمینه حج و زیارت؛ ۱۷. مطالعه، تحقیق و اجرای طرح های پژوهشی در زمینه شناسایی شبهات مربوط به فلسفه احکام حج و زیارت و ارائه تحلیل های عقلانی جهت اقناع اذهان مخاطبان، خصوصاً جوانان و دانشگاهیان. ۱۸. تهیه مجموعه های اطلاع رسانی (مأخذشناسی، قاموس، معجم و…) در زمینه فقه و حقوق با هدف پشتیبانی تحقیقات در دست انجام پژوهشکده و تسهیل پژوهش های فقهی و حقوقی؛ ۱۹. شناسایی، جذب و به کارگیری پژوهشگران و صاحب نظران توانمند و حمایت از فقه پژوهان حوزه علمیه جهت زمینه سازی رشد و اعتلای آنان در زمینه حج و زیارت. ۲۰. فراهم آوردن زمینه رشد و توسعه دانش و توانایی پژوهشگران خود از طریق تشکیل کلاس ها و کارگاه های آموزشی، برگزاری نشست ها و گفت و گو های علمی، ایجاد فرصت های مطالعاتی و…؛ ۲۱. جهت دادن به استعدادهای حوزوی و دانشگاهی در راستای پاسخ گویی به مسائل متنوع و فراوان فقهی و حقوقی حج و زیارت با اولویت مسائل مستحدثه این حوزه. ۲۲. برقراری ارتباط فعال و سازنده با دیگر مراکز پژوهشی و واحدهای زیرمجموعه پژوهشگاه با هدف اجرای طرح های مشترک و جلوگیری از انجام کارهای موازی و تکراری. ۲۳. ارتباط و همکاری فعال با مؤسسات و مراکز علمی و پژوهشی – داخلی و خارجی – در موضوعات حج و زیارت به منظور پیشبرد اهداف گروه فقه و حقوق |
بازدید |
کلام و معارف | ۱. تبیین آموزه های تشیع و معارف اهل بیت؛ ۲. پاسخ به پرسش های زائرین در حوزه حج و زیارت؛ ۳. تعمیق باورها و مبانی اعتقادی شیعه؛ ۴. تعمیق وحدت و تبیین هم گرایی میان شیعه و سنی؛ ۵. پاسخگویی به شبهات گروه های مخالف شیعه؛ ۶. تهاجم به مبانی فکری و رفتاری مخالفان تشیع |
بازدید |
مطالعات اجتماعی | ۱. تبیین و بررسی ابعاد سیاسی و اجتماعی حج؛ ۲. تبیین جامعه شناسانه احکام و موضوعات حج و زیارت؛ ۳. آشنایی زائران با فضای سیاسی و اجتماعی کشورهای زیارتی؛ ۴. تبیین سیاسی و اجتماعی تاریخ اسلام |
بازدید |
بقیع پژوهی | ۱. سامان دهی تلاش های مختلف در راه احیای بقیع در باور ملی ایرانیان و مسلمانان جهان؛ ۲. پیگیری بازسازی بقاع متبرکه آن با راهکار تلاش های فرهنگی و دیپلماتیک؛ ۳. جمع آوری اسناد بقیع و انتشار آن؛ ۴. تلاش برای چاپ آثار علمی و ادبی درباره بقیع؛ ۵.فعالیت در شبکه های مجازی و تلاش برای تولید آثار هنری و علمی با موضوع بقیع؛ ۶.طراحی و عرضه طرح کنگره بین المللی صدمین سال تخریب بقیع و مطالبه بازسازی آن؛ ۷.افتتاح سایت جنت البقیع در پرتال پژوهشکده حج و زیارت؛ ۸. راه اندازی سایت مستقل بقیع؛ ۹.راه اندازی کانال و گروه بقیع شناسی و بقیع یاوران در شبکه های اجتماعی. |
بازدید |
احیای میراث | ۱.شناسایی و گردآوری اسناد و نسخ خطی حج و زیارت از طریق ارتباط با نهادهای مرتبط ۲.تدوین و انتشار کتاب شناسی های اجمالی و توصیفی در حوزه میراث حج و زیارت و عتبات؛ ۳.ارائه تصحیح انتقادی و علمی میراث مکتوب حج و زیارت و نشر و عرضه آن در قالب مقاله یا کتاب، با به کارگیری شیوه های علمی نوین تصحیح و متن پژوهی؛ ۴.تولید و انتشار کارهای علمی فاخر در زمینه اسناد، نسخ خطی، متن پژوهی و کتاب شناسی حج و زیارت و عتبات. |
بازدید |