یادداشت سیاستی

شش دلیل مطلوبیت پیروزی بایدن برای ایران

موسسه مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر تهران در یادداشتی، به شش دلیل انتخاب بایدن در مقایسه با ترامپ را به نفع ایران خوانده است.

بر اساس تحلیل های انجام شده توسط وبسایت ۵۳۸ درباره نظرسنجی های مختلف راجع به انتخابات آمریکا، می توان گفت تا اینجای کار بایدن شانس بیشتری برای پیروزی در انتخابات آمریکا دارد؛ با این حال، در مدت باقی مانده تا انتخابات این روند ممکن است تغییر کند.

فارغ از این مسئله، این سوال مطرح است که پیروزی کدام یک از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری آمریکا برای جمهوری اسلامی ایران گزینه مطلوب تری است؟برخی استدلال می کنند که اساسا دموکرات ها به طور سنتی بیش از جمهوری خواهان برای ایران هزینه و فشار ایجاد کرده‌اند و بنابراین روی کار آمدن یک دموکرات لزوما خبر خوبی برای ایران نیست. عده ای نیز معتقدند که اساسا با تغییر دولت در آمریکا و روی کار آمدن بایدن به جای ترامپ، قرار نیست تغییر مهم و محسوسی در سیاست این کشور نسبت به ایران ایجاد شود.

اما به نظر می‌رسد در شرایط کنونی، پیروزی جو بایدن به دلایل زیر می‌تواند در مقایسه با ترامپ گزینه مطلوب تری برای ایران باشد:

  1. کاهش نفوذ و دسترسی جریانات و لابی های ضدایرانی در دولت آمریکا

از زمان به قدرت رسیدن ترامپ، یک جریان قدرتمند و سازماندهی شده از لابی ها و تحلیل گران ضدایرانی با محوریت اندیشکده ها و نهادهایی مانند «بنیاد دفاع از دموکراسی ها» و «سازمان متحد علیه ایران هسته ای» و با مدیریت و هدایت افرادی مانند مارک دوبوئیتز و حمایت رژیم اسرائیل، امارات و عربستان در دولت آمریکا محوریت گفتمان سازی و جهت دهی به تصمیم گیری در قبال ایران را بر عهده گرفته که دولت ترامپ را در مسیر اقداماتی مانند خروج از برجام، وضع تحریم های گسترده علیه ایران و ترور شهید سلیمانی قرار داد و به دنبال تثبیت و غلبه گفتمانی در آمریکا و حتی جهان است.

یکی از اولین نتایج و پیامدهای پیروزی بایدن در انتخابات، کاهش نفوذ و دسترسی این جریان است. به طوری که آنها از همین حالا به دنبال ایجاد سازوکارهای حقوقی برای محدود کردن امکان تغییر سیاست ها از سوی بایدن به ویژه در قبال ایران هستند.

  1. به حاشیه رفتن اپوزیسیون طرفدار تحریم و جنگ

دولت ترامپ با مدیریت و هدایت پمپئو و برایان هوک و اخیرا الیوت آبرامز در راستای سیاست اعمال فشار حداکثری به ایران با هدف دوگانه «تسلیم» یا «تغییر نظام سیاسی» روابط گسترده ای با بخش هایی از اپوزیسیون ایرانی که مدافع تحریم یا حمله نظامی به ایران هستند، به صورت اعتباربخشی و تقویت آنها برقرار کرده است. اگرچه این موضوع همواره یکی از محورهای سیاست آمریکا در قبال ایران بوده است اما از یک سو در دولت ترامپ به اوج خود رسیده و از سوی دیگر با توجه به مواضع و سیاست های بایدن اون تمایل زیادی برای اولویت دادن به اپوزیسیون در مقایسه با حکومت جمهوری اسلامی ایران ندارد.

  1. ترغیب و تشویق دیگر کشورها به از سرگیری زودهنگام تعامل با ایران

علاوه بر تحریم های گسترده و ثانویه در دولت ترامپ برای کاهش روابط ایران با سایر کشورها، برایان هوک بارها اعلام کرد که به کشورهای مختلف سفر کرده تا آنها را برای قطع تعامل و تجارت با ایران مجاب کند؛ موضوعی که روندها و آمارهای چند سال اخیر نیز تا حدودی تحقق آن را تایید می کند.

این کشورها عمدتا به دلیل نگرانی از فشارها و هزینه هایی که از جانب دولت ترامپ بر آن ها تحمیل شود، روابط خود را با ایران حتی به قیمت منافع خود به پایین ترین حد ممکن رساندند. پیروزی بایدن با توجه به مواضع و دستورکاری که برای سیاست خارجی و به طور خاص در رابطه با ایران اعلام کرده است، این پیام را به کشورهای ثالث می دهد که دولت آمریکا احتمالا مسیر مذاکره و گفت و گو با ایران را در پیش خواهد گرفت؛ در نتیجه، پیش از آنکه دولت احتمالی بایدن ابتکار کاهش فشارها و محدودیت ها بر ایران را آغاز کند، این روند از سوی دیگر کشورها آغاز می‌شود.

  1. تاثیر بر بازار داخلی ایران

یکی از مهمترین و فوری ترین اثرات پیروزی بایدن که بیش از هر چیزی برای مردم ایران محسوس خواهد بود، ترکیدن حباب و کاهش بخشی از تورم در بازارهایی مانند ارز، مسکن و خودرو خواهد بود؛ زیرا ادراک غالب در داخل جامعه ایران و فضای بازار نیز این است که روی کار آمدن بایدن فضای کنونی روابط دو کشور را تغییر خواهد داد و مسیر مذاکره را هموار خواهد کرد. اثرات روانی این موضوع می‌تواند از اثرات واقعی و عینی که بر بازار ایران خواهد داشت، بیشتر باشد و در زمان کوتاه تری رخ دهد.

  1. عدم همراهی بایدن با ابعاد و اجزاء سیاست خاورمیانه ای ترامپ

دولت ترامپ به موازات مهار و مقابله با نفوذ ایران در منطقه، در سال های گذشته اولویت خود را از یک‌سو عادی سازی روابط اعراب با اسرائیل و از سوی دیگر متحد کردن این دو جبهه علیه ایران قرار داده است. در این راستا سیاست هایی مانند «معامله قرن» را به نفع رژیم صهیونیستی پیگیری و حمایت بی سابقه ای از برخی کشورهای عربی مانند عربستان و امارات به عمل آورده است.

بایدن با اجزاء و ابعاد این سیاست همراه نیست؛ و به سیاست گفت و گو و تعامل با ایران معتقد است و اولویت راهبردی آمریکا را متحد کردن منطقه علیه ایران نمی‌داند، انتقادات زیادی از عربستان دارد و برخلاف ترامپ با سیاست های زیاده خواهانه نتانیاهو در رابطه با فلسطین به ویژه در موضوع الحاق کرانه باختری موافق نیست.

  1. امکان بیشتر حرکت ایران در فضای خاکستری

بایدن مخالف هرگونه اقدام نظامی و افزایش سطح تنش با ایران است و برخلاف جریانات محافظه کار در دولت ترامپ که از گسترش سطح تنش استقبال و حمایت می کنند، در این زمینه محتاط تر است. از سوی دیگر، رژیم اسرائیل به اندازه ای که از حمایت همه جانبه ترامپ برای اقدامات آفندی خود اطمینان دارد، به حمایت و همراهی آمریکا در دوره بایدن خوشبین نیست. این موضوع می‌تواند تا حدودی به ایران امکان آزادی عمل بیشتری برای حرکت در منطقه خاکستری و ابزارسازی در این زمینه را بدهد.

با روی کار آمدن بایدن، سیاست آمریکا در قبال ایران دگرگون نمی‌شود؛ او همانطور که گفته از اجماع جهانی برای فشار بیشتر به ایران و تبدیل تحریم ها به امتیاز استفاده خواهد کرد. با این حال، به نظر می‌رسد که بیش از هر چیز ابعاد و جنبه های ناخواسته و غیرارادی پیروزی او برای ایران فرصت محسوب خواهد شد. به طوری که منجر به سست شدن پیچ و مهره های سیاست فشار حداکثری در ابعاد و جنبه های مختلف، پیش از تصمیم رسمی و ارادی آمریکا برای توافق و تعامل با ایران خواهد شد.

پی‌نوشت: این نوشته متن خلاصه ای از یادداشت «شش دلیل مطلوبیت پیروزی بایدن برای ایران» به قلم عزیز حاتم زاده است که توسط موسسه مطالعات و تحقیقات بین المللی ابرار معاصر تهران منتشر شده است.

اخبار

اخبار و رویدادهای اندیشکده‌های ایران را در این صفحه دنبال کنید. مشاهده سایر اخبار

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا