چرا حمایت از تولید داخلی واکسن کرونا به واردات اولویت دارد؟

در شرایطی که همه گیری کووید ۱۹ ضررهای اقتصادی متعددی به کشور وارد کرده و علاوه بر تبعات غیرقابل جبران انسانی و هزینه های بهداشتی، بسیاری از کسب و کارها را از رونق انداخته، بحث تسریع در تامین واکسن کرونا، به عنوان پایان بخش محدودیت های فعلی، به یکی از مباحث داغ محافل سیاسی و اقتصادی کشور تبدیل شده است. فارغ از مباحث علمی و بهداشتی در زمینه فواید و مضرات تزریق گسترده واکسن کرونا و اینکه آیا چنین اقدامی به پایان محدودیت های فعلی منجر خواهد شد یا خیر، بحث بر سر هزینه-فایده تولید داخلی و یا واردات این محصول قابل توجه است.

طرفداران واردات واکسن چه می‌گویند؟

از طرفی عده‌ای معتقدند نباید منتظر رسیدن واکسن تولید داخلی ماند و باید هرچه سریعتر و حتی با پرداخت هزینه های دلاری گزاف از منابع محدود خارجی کشور، واکسن های آمریکایی شرکت های فایزر-بایونتک یا مودرنا را خریداری کرد.

طرفداران این فرضیه هزینه های اقتصادی تاخیر در کاهش محدودیت های کرونایی تا پایان ۱۴۰۰ را تا ۹۵۰ هزار میلیارد تومان معادل ۴۸ میلیارد دلار برآورد می‌کنند و با مقایسه هزینه حدود ۵ میلیارد دلاری برای واردات واکسن، معتقدند کمترین تاخیر در فرآیند خریداری واکسن خارجی جایز نیست.

چرا حمایت از تولید داخلی واکسن کرونا به واردات اولویت دارد؟

از طرف دیگر عده‌ای معتقدند واردات واکسن علاوه بر هزینه های گزاف دلاری، حتی در صورت رفع مشکلات تحریمی و امکان پرداخت پول و واردات، از اطمینان لازم نیز برخوردار نیست و از این جهت باید در امر تولید واکسن داخلی تسریع شود و از تولیدکنندگان آن حمایت شود.

حمایت از تولید داخلی واکسن کرونا هزینه ای به مراتب کمتر دارد؛ تامین آن نیازی به صرف منابع ارزی محدود کشور ندارد؛ محصول نهایی آن به دلیل طی کردن فرآیند آزمایشات بالینی در داخل کشور، قابل اطمینان تر و ثمربخش تر است؛ در شرایط رکودی فعلی اقتصاد کشور به ایجاد اشتغال هرچند محدود برای شرکت های داروسازی دانش بنیان منجر می‌شود؛ امکان صادرات آن به کشورهای منطقه و دیگر کشورهای واردکننده تنها در صورتی فراهم خواهد بود که به طور گسترده در داخل کشور مورد استفاده قرار بگیرد؛ از بعد دیپلماسی خارجی نیز یک مانور قدرت برای جمهوری اسلامی محسوب می‌شود.

مقایسه تولید داخلی و وادرات واکسن کرونا

نتایج مقایسه تولید داخلی و واردات واکسن در زمینه هایی همچون قیمت تمام شده، منابع لازم برای پرداخت هزینه، سرعت دسترسی، سهولت دسترسی، اطمینان، احتمال ثمربخشی، ایجاد ارزش افزوده، امکان صادرات و ارزآوری و مولفه های دیپلماسی اقتصادی در جدول زیر نشان داده شده است.

بر اساس جدول فوق تنها مزیت واردات واکسن در مقابل تولید داخلی سرعت دسترسی به آن است که احتمال می‌رود در صورت همکاری نهادهای بین المللی و پرداخت پول از سوی ایران، در اواخر سال جاری در دسترس قرار بگیرد. درحالیکه واکسن تولید داخلی احتمالا یک تا دو ماه دیرتر در دسترس عموم قرار خواهد گرفت و در اواسط سال آینده برای کل جمعیت کشور تولید خواهد شد. اما در تمامی جنبه‌های دیگر، واکسن تولید داخلی در مقایسه با واردات مناسب تر است.

هزینه اقتصادی محدودیت های کرونا روزانه ۱۰۰ میلیون دلار است؟

نکته دیگری که باید در این زمینه به آن توجه شود این است که مبالغ هنگفتی که درخصوص هزینه‌های اقتصادی ماندگاری محدودیت های همه گیری کرونا عنوان می‌شود، تا چه حد پایه علمی دارد؟ ذکر مبالغی تا بیش از ۹۵۰ هزار میلیارد تومان برای بازه زمانی ۱۵ ماهه، معادل هزینه روزانه ۲ هزار میلیارد تومان، معادل ۱۰۰ میلیون دلار، بیش از آنکه از واقعیت های علمی نشات گرفته باشد، یادآور مطرح شدن هزینه های روزانه ۱۰۰ میلیون دلاری است که در زمان مذاکرات برجام برای هر روز تاخیر آن مطرح میشد و در نهایت به تسریع و بی دقتی در انعقاد برجام منجر شد.

بنابراین لازم است مسئولین دستگاه های اجرایی و به طور خاص ستاد ملی مبارزه با کرونا، با نهایت دقت، همه جنبه های لازم برای تصمیم گیری درخصوص تولید داخلی و یا واردات واکسن کرونا را بررسی کنند و بعد از آن اقدامات لازم را در دستورکار قرار دهند.

پی‌نوشت: یادداشت حاضر توسط میرهادی رهگشای، کارشناس اندیشکده اقتصاد مقاومتی و سردبیر سایت مقامتی نیوز، قلمی شده است.