امنیت و سیاست خارجیبررسی و تحلیلسند هشدار راهبردیمعاهدات بین المللی

الحاق ایران به کنوانسیون مبارزه با جرائم سازمان یافته فراملی

بررسی اثرات پذیرش کنوانسیون پالرمو توسط ایران

یکی از الزامات نهاد FATF برای خروج ایران از لیست کشورهای غیر همکار، پیوستن ایران به کنوانسیون مبارزه با جرایم سازمان یافته فراملی معروف به پالرمو است. انگیزه مهم ایران از تحقق این موضوع، کاهش مشکلات تجارت و مبادلات مالی است. در حالی که به نظر می رسد منشا اصلی این مشکلات، تحریم های ثانویه آمریکا است. از طرفی پیوستن به این کنوانسیون راه دور زدن تحریم ها برای ایران را مسدود می کند و افزایش اثر گذاری این تحریم ها را به دنبال دارد. تضعیف امنیت ملی و ایجاد زمینه های نفوذ اطلاعاتی از جمله تهدیدات دیگر این اقدام است. بنابراین بهتر است تصمیم گیری در رابطه با این مسئله با تامل بیشتری توسط مسئولان صورت بپذیرد.

ضرورت و اهداف پژوهش

گروه ویژه اقدام مالی یا FATF لیستی با نام کشورهای غیر همکار منتشر می کند که به واسطه آن، سیستم مالی کشورهای غیرهمکار را مستعد برای تامین مالی تروریسم تشخیص می دهد و به کشورها توصیه می کند در روابط تجاری و مالی خود با کشورهای این لیست حساس باشند. نام ایران در این لیست هم اکنون در حالت تعلیق قرار دارد و در نتیجه انجام اقدامات مقابله‌ای علیه ایران موقتا و تا انجام اقدامات مورد نظر این نهاد متوقف شده است. پیوستن ایران به کنوانسیون مبارزه با جرایم سازمان یافته فراملی معروف به پالرمو، یکی از الزاماتی است که گروه ویژه اقدام مالی یا FATF برای خارج کردن نام ایران از فهرست کشورهای غیر همکار خود، پیش روی کشور قرار داده است. از دیگر الزامات مهم این نهاد، تصویب قانون مبارزه با پول شویی و شفافیت مالی به بهانه مبارزه با تروریسم، الحاق به کنوانسیون مبارزه علیه تامین مالی تروریسم یا CFT و برخی موارد دیگر است. مهم ترین انگیزه ایران از خروج از لیست کشورهای غیرهمکار، کاهش موانع و مشکلات موجود بر سر راه تجارت و تعاملات خارجی است. در حالی تحلیل ها نشان می دهد تحریم های ثانویه آمریکا، مشکل اساسی تجارت ایران است. چرا که حتی با وجود تعلیق نام ایران در این لیست، پس از بازگشت تحریم های یک جانبه آمریکا، حتی شرکت های اروپایی نیز از همکاری و تعامل تجاری و مالی با ایران عقب نشینی کردند. بنابراین وضعیت ایران در FATF یک عامل فرعی در تعاملات و تبادلات تجاری ایران و کشورهای اروپایی است نه عامل اصلی. به علت آن که این نهاد و توصیه های آن عموما الزام آور نیستند و اجرای آن ها داوطلبانه است. از طرف دیگر بررسی عمیق مفاد کنوانسیون و معادلات موجود پیرامون FATF نشان می دهد الحاق ایران به پالرمو واجد تهدیدات جدی است که مخاطرات متعددی را متوجه کشور می کند. در این گزارش مشکلات اساسی این مفاد بررسی و پیشنهادهای پیرامون این موضوع ارائه می شود.

مهم ترین تهدیدات ناشی از الحاق ایران به کنوانسیون پالرمو

الحاق ایران به کنوانسیون پالرمو تهدیداتی را متوجه کشور می کند که مهم ترین و برجسته ترین آن ها در ادامه ارائه می شود.

تضعیف امنیت ملی

تعهد به این کنوانسیون، تا حدود بسیار زیادی تعهد به همکاری و تعامل با سایر اعضای آن مانند ایالات متحده آمریکا در موضوعاتی همچون تروریسم است. بنابراین این تعهد به معنی مطیع و منقاد کردن ایران در برابر سیاست های استکباری غرب است. علاوه بر این با پذیرش کنوانسیون پالرمو امکان دارد گروه های مقاومت اسلامی در منطقه که طبیعتا یکی از عوامل امنیت آفرین برای ایران محسوب می شوند، مورد تمرکز و محدودیت قرار گیرند. این روند طبیعتا موجب محدود شدن نقش و توانایی ایران برای مقابله با تهدیدات موجود است. لذا تعهد به کنوانسیون پالرمو در درجه اول موجب خدشه بر استقلال و حاکمیت ملی و در درجه دوم باعث تضعیف امنیت ملی کشور می شود.

محدود شدن ابزارهای دور زدن تحریم ها

در شرایط تحریم، یکی از الزامات مبارزه علیه تحریم و دور زدن آن، حفظ هویت و اطلاعات مربوط به افراد و نهادهایی است که درگیر هستند. الحاق و تعهد ایران به کنوانسیون پالرمو، کشور را ملزم می کند تا در صورتی که اطلاعات این نهادها خواسته شوند، آن ها را ارائه کنند. راه های دور زدن تحریم ها مستلزم آن است که لااقل بخشی از هویت مشتریان مخفی بماند تا از گزند تحریم مصون بمانند. در واقع باید روش هایی به کار گرفته شود که عمدتا بر پنهان سازی مشتریان و نهادهای ایرانی باشد. بنابراین تصویب کنوانسیون پالرمو، توان ایران برای دور زدن تحریم ها را محدود کرده و زمینه اثرگذاری هرچه بیشتر تحریم ها علیه کشور فراهم خواهد شد.

ایجاد زمینه تشدید تحریم ها

اطلاعاتی که ممکن است در چارچوب تعاملات پیش بینی شده در کنوانسیون پالرمو مبادله شوند، این ظرفیت را دارند که در جهت تشدید تحریم ها علیه ایران مورد استفاده قرار گیرند. چرا که آمریکایی ها به راحتی می توانند با گرفتن این اطلاعات از دیگر کشورهای همکار ایران، نقاط ضعف و آسیب پذیر را شناسایی کرده و فشار بیشتری را وارد کنند. از طرفی دیگر الحاق عجولانه ایران به پالرمو می تواند این پیام را به آمریکایی ها منتقل کند که تهران در موضع ضعیفی قرار دارد و می توان با تشدید فشارها، امتیازهای لازم را به دست آورد.

ایجاد زمینه نفوذ اطلاعات

همکاری اطلاعاتی داوطلبانه و حساب شده در موضوعاتی مانند مبارزه با تروریسم نه تنها ممکن، بلکه در مواقعی لازم و ضروری است. اما ایجاد تعهد بی چون و چرا برای چنین کاری نه تنها مفید نیست، بلکه زمینه نفوذ و اشراف اطلاعاتی دشمن بر برنامه ها و راهبردهای کشور را فراهم می کند. از این جهت یکی از نقاط مهم و برجسته تهدیدزای کنوانسیون پالرمو، ایجاد زمینه نفوذ اطلاعاتی برای کشور است که امکان دارد در اثر اجرای مفاد متعدد آن ایجاد شود.

پیشنهادات پژوهش

با توجه به مطالب تشریح شده پیرامون FATF و کنوانسیون مقابله با جرایم سازمان یافته فراملی موسوم به پالرمو، در مورد موضوع الحاق ایران به این کنوانسیون موارد زیر پیشنهاد می شود:

  • از هرگونه اقدام عجولانه بر مبنای محاسبات غیرقطعی و احتمالی در مورد هزینه ها و فایده های پیوستن ایران به کنوانسیون پالرمو پرهیز شود. به ویژه در شرایط فعلی که سیال بوده و چشم انداز مشخصی نسبت به موضوعاتی مانند تحریم های ضدایرانی آمریکا و عزم و اراده اروپایی ها برای مقابله با تحریم های آمریکا وجود ندارد.
  • ورود به موضوع بررسی الحاق ایران به کنوانسیون پالرمو و انجام اقدامات مورد نظر FATF منوط به مشاهده عزم جدی جامعه بین المللی به ویژه اروپایی ها برای مقابله با زورگویی و قلدری های ایالات متحده آمریکا شود. این اقدام نه تنها محرکی ضد تحریم های آمریکا است، بلکه اقدام ایران برای عدم الحاق به کنوانسیون پالرمو را موجه و مقبول نشان می دهد.
  • با توجه به تحلیل صورت گرفته پیرامون ابعاد متعدد کنوانسیون پالرمو و ارتباط آن با FATF و حتی شورای امنیت و بر مبنای بررسی به عمل آمده در مورد تهدیداتی که الحاق به کنوانسیون می تواند در پی داشته باشد، در شرایط فعلی، اکیدا و صراحتا توصیه می شود الحاق ایران به کنوانسیون پالرمو از دستور کار کشور خارج شده چرا که ضررهای بسیار برجسته و طویل المدتی را ممکن است در پی داشته باشد و بعنوان یک اقدام فوری پیشنهاد بیان شده در پیشنهاد دوم مورد توجه و تمرکز قرار گیرد.

جمع بندی

ایران برای خروج از لیست کشورهای غیرهمکار در FATF ملزم به الحاق به کنوانسیون پالمروست. اما طبق تهدیدات مهم ناشی از این امر، همانند تضعیف امنیت ملی، ایجاد زمینه تشدید تحریم ها، ایجاد زمینه نفوذ اطلاعات و محدود شدن ابزارهای دور زدن تحریم ها پیشنهاد می شود تصمیم گیری در این مورد عجولانه صورت نگیرد و ورود به موضوع بررسی الحاق ایران به این کنوانسیون منوط به مشاهده عزم جدی جامعه بین المللی به ویژه اروپایی ها برای مقابله با زورگویی و قلدری های ایالات متحده آمریکا شود.

این مطالعه در اندیشکده راهبردی تبیین در سال ۱۳۹۷ انجام شده است.

امتیاز کاربر ۳ (۱ رای)

​​اندیشکده راهبردی تبیین

اندیشکده راهبردی تبیین با استفاده از شبکه‌ای از تحلیلگران نسل سوم انقلاب اسلامی در سه حوزه سیاست خارجی، منطقه‌ای، فرامنطقه‌ای و موضوعاتی چون دفاعی، امنیتی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی فعالیت می‌نماید. ورود به صفحه انديشکده

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا