آموزش، علم و فناوریسند تحلیل مسئلهعارضه یابی و مساله یابیفناوری و نوآوری

چالش ها و فرصت های استارتاپ ها در کشور

بررسی چالش ها و مشکلات و فرصت های استارتاپ ها و کسب و‌کارهای نوپا در ایران

استارتاپ ها از موثرترین عوامل پیشرفت اقتصادی در کشورهای توسعه یافته هستند. توانمندی این شرکت ها در حل مشکلات و پاسخ به نیازهای جامعه در حوزه های مختلف اقتصادی  و اشتغال زایی چشمگیر آن ها، باعث گرایش جوامع به حمایت از این نوع کسب وکارها شده است. استارتاپ ها در بخش هایی مانند حمل و نقل، خدمات و هتل داری در افزایش نرخ رشد اقتصادی می توانند نقش مهمی ایفا کنند. با وجود آن که ایران کشوری مستعد با نیروهای متخصص فراوان است، اثرگذاری استارتاپ ها در بخش اقتصادی نادیده گرفته شده است و وجود مشکلات حقوقی، عدم تامین مالی کافی، ضعف زیرساخت های فنی و سیاست گذاری های نامناسب، این کسب و کارها را با چالش های بزرگی مواجه کرده است.

ضرورت و اهداف پژوهش

مشکلات ریز و درشت در جوامع مختلف به خصوص در بخش اقتصاد باعث ایجاد مفهوم جدیدی در ایجاد کسب وکار شده است؛ که امروزه استارتاپ نام دارد. استارت آپ یک مجموعه نوپا است که راه  حلی نوین را برای یک مساله ارائه می کند، در حالی که تضمینی برای موفقیت مجموعه از طریق راه حل ارائه شده وجود ندارد. شرکت های بزرگی مانند مایکروسافت، گوگل، فیسبوک ابتدا نوعی استارتاپ بوده‌اند. در میان شرکت های کوچک و متوسط، شرکت های نوپا نقش مرکزی در ایجاد شغل و افزایش نرخ رشد و نوآوری دارند. نقش کلیدی استارتاپ ها در توسعه اقتصادی، حل مشکلات تولید و اشتغال زایی موجب شده است در بسیاری از کشورها ظرفیت ها و فرصت های خوبی اختیار این شرکت ها قرار گیرد. دلیل گرایش به نوپاهای فناوری محور در دنیای امروز، پتانسیل بزرگ به وجود آمده توسط فناوری اطلاعات و دنیای اینترنت است. در ایران نیز فعالیت های استارتاپی طی چند سال گذشته به صورت جدی دنبال شده است. هر چند که هنوز نگاه جدی و حمایتی مناسبی در سطوح جامعه نسبت به این نوع کسب وکارها شکل نگرفته و مشکلات بسیاری در مسیر رشد و توسعه آن ها قرار دارد. در این پژوهش چالش های استارت آپ ها در ایران بررسی خواهد شد.

استارتاپ ها و اشتغال زایی

ظرفیت ایجاد اشتغال توسط استارتاپ ها بسیار بالا و به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم است. اشتغال زایی مستقیم معمولا نفرات کمی را در بر می گیرد، اما در اشتغال زایی غیرمستقیم دایره افرادی که از طریق این پلتفرم ها وارد محیط کسب وکار می شوند بسیار گسترده است. اسنپ، تپسی و کافه بازار از جمله استارتاپ های بسیار موثر در زمینه اشتغال زایی غیرمستقیم و درآمدزایی بالا هستند. فین تک ها، حمل و نقل، گردشگری، هتل داری و بخش خدمات از جمله حوزه هایی هستند که فعالیت های استارتاپی در تکمیل و تقویت زنجیره ارزش آن ها در اقتصاد کشور، بسیار موثر است.

تامین مالی استارتاپ ها

نحوه تامین مالی استارتاپ ها در طی چرخه عمر آن ها تغییر می کند. چرخه استارتاپ شامل شش مرحله تحقیق، امکان سنجی، توسعه، معرفی، رشد و بلوغ می شود. در مراحل تحقیق و امکان سنجی هنوز استارتاپ شکل نگرفته و تنها یک تیم به ایده پردازی مشغول است. در این مراحل ایده پرداز نیازمند کمک دولتی یا کمک مالی از طرف نزدیکان است. پس از ورود به مرحله توسعه، استارت آپ شکل می گیرد. خطر سقوط استارتاپ در این مرحله بسیار جدی است. سرمایه خطرپذیر پولی است که به یک کارآفرین یا یک کسب وکار نوپا در مراحل اولیه توسعه آن اعطا می شود، با این امید که در آینده نرخ بازگشت سرمایه گذاری بسیار بالایی خواهد داشت. در واقع سرمایه گذاری خطرپذیر یک نیروی کوچک ولی بسیار قوی در اقتصادهای توسعه یافته به شمار می رود. کسب وکارهایی که از طرف سرمایه گذاران خطرپذیر مورد حمایت قرار می گیرند، مستقیما در توسعه فناوری تاثیرگذار هستند. فرشتگان کسب وکار اغلب کارآفرینان یا بازنشستگان موفقی هستند که در کسب وکارهای نوپا به صورت فعال سرمایه گذاری مالی  و زمانی می کنند. فرشتگان کسب وکار می توانند هم تجربیات خود را در اختیار کارآفرینان قرار دهند هم دسترسی آن ها به همکاران راهبردی و سرمایه گذاران خطرپذیر را امکان پذیر کنند. مهم ترین روش تامین مالی برای استارتاپ ها شتاب دهنده هاست. شتاب دهنده، شرکتی است که از ابتدای کار، یک استارتاپ را زیر پوشش خود درمی آورد. شتاب دهنده ها با سرمایه گذاری اولیه روی یک شرکت نوپا، درصدی از مالکیت آن را در اختیار گرفته و در مقابل به گردانندگان پروژه آموزش های لازم و خدماتی در مسیر ارزش آفرینی سریع تر برای کسب موفقیت بهتر را می دهند.

چالش های استارتاپ ها در ایران

چالش های استارتاپ ها در ایران به دو بخش چالش های محیطی و چالش های داخلی تقسیم می شوند که در ادامه توضیح داده می شود.

چالش های محیطی

چالش های محیطی در واقع عوامل غیر قابل کنترلی هستند که اکثرا خارج از محیط استارتاپ ها قرار دارند و استارتاپ ها به تنهایی قادر به رفع آن ها نیستند. مهم ترین چالش محیطی مربوط به تامین مالی و سرمایه گذاری است. «ناقص بودن زنجیره تامین مالی طرح های نوآور و شرکت های نوپا»، «نوپا بودن نهادهای متولی در نظام مالی کشور»، «نبود بسترهای حقوقی برای سرمایه گذاری خطرپذیر» و «عدم توجه به جنبه های اقتصادی این زمینه» باعث عدم ورود جدی افراد به حوزه سرمایه گذاری خطرپذیر شده است. همچنین ناپایداری در مدیریت نهادهای دولتی موجب کاهش احتمال موفقیت برنامه های بلند مدت شده است.

چالش های حقوقی از جمله حقوق مالکیت فکری و مسائل  مربوط به  معافیت های مالیاتی، تورم و پیچیدگی مقررات کسب وکار موجب می شود کارآفرینان به جای تمرکز بر خلاقیت، بیشتر درگیر مشکلات بیمه‌ای و مالیاتی باشند.

منابع انسانی به عنوان یک عامل کلیدی در موفقیت بخش های مختلف اقتصادی و انواع کسب وکارها نقش موثر و حیاتی دارند. کمبود مهارت و نیروی انسانی متخصص و نهادهای پشتیبان برای ارائه خدمات فنی و مشاوره در فعالیت های استارت آپی از دیگر چالش هایی است که استارت آپ ها با آن مواجه هستند.

سیاست گذاری های دولت و ضعف در سیاست گذاری، به رغم تلاش ها و اقدامات ارزشمند، همچنان از چالش های رشد استارتاپ ها است. ظهور پدیده های جدید در عرصه اشتغال طی سال های اخیر، نیازمند سیاستگذاری های ویژه‌ای است که بتواند بین رویه های سنتی و شرایط جدید توازن برقرار کند.

مسائل فرهنگی و اجتماعی از دیگر مواردی است که به عنوان چالش استارتاپ ها معرفی می شود. یکی از ملزومات خریدوفروش در فضای مجازی، وجود اعتماد عمومی به فضای این نوع کسب وکارها است، این اعتماد تاکنون به صورت گسترده در کشور شکل نگرفته است. خطرپذیری پایین و ترس از شکست، هزینه های بالای زندگی، نگاه نامناسب جامعه به افراد شکست خورده در کسب وکار و هزینه های مالی و غیرمالی دیگری که به افراد شکست خورده تحمیل می شود، باعث کاهش گرایش افراد جامعه به سمت فعالیت های کارآفرینی و استارت آپی شده است. درحالی که در کشور ما با توجه به شرایط متفاوت و نیروی جوان تحصیل کرده و مستعد، می توان با سوق افراد به سمت فعالیت های کارآفرینانه پیشرفت اقتصادی چشمگیری حاصل کرد.

زیرساخت های فنی نیز از جمله چالش های استارتاپ ها در کشور به شمار می آیند. کیفیت پایین زیرساخت های ارتباطی و اطلاعاتی مانند پهنای باند و سرعت اینترنت و مراکز داده، بالا بودن قیمت خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات در کشور، زیرساخت نامناسب برای بهره برداری از فناوری های جدید همچون تحلیل داده های حجیم و ارتباطات سیار از جمله مواردی است که سبب دشواری در دسترسی به زیرساخت های فنی می شود.

چالش های داخلی

چالش های داخلی عوامل قابل کنترلی هستند که توسط خود شرکت ها قابل رفع است. این چالش ها عموما پیرامون مسائلی چون بازاریابی و مدیریت راهبردی قرار دارند. جهت گیری و تبلیغات نامناسب، عدم شناخت نیاز مشتری، عدم تناسب محصول و بازار، طراحی یک مدل کسب وکار گسترش نا پذیر، تیم سازی نامناسب و ضعف در کار تیمی از جمله چالش های درونی استارتاپ ها هستند.

جمع بندی

اهمیت ویژه استارتاپ ها در رشد اقتصادی کشورها موجب گرایش به گسترش فرصت ها و ظرفیت ها در این زمینه شده است. با وجود اقدامات و تلاش های اخیر برای حمایت از این نوع  کسب وکارها، چالش های فراوانی در راه توسعه آن ها در کشور وجود دارد. مهم ترین مشکل کارآفرینان، تامین مالی و جذب سرمایه گذاران است. با تمرکز بر روی نظام سرمایه انسانی از جمله آموزش نیروی انسانی با مهارت، بهبود سامانه های زیرساختی، نظام های اجتماعی مانند ایجاد شبکه های اعتماد، نظام های تامین مالی و نظام های تنظیم مقررات مانند بازبینی قوانین در حوزه کسب وکار و کارآفرینی می توان مشکلات این زمینه را به حداقل رساند.

این مطالعه در مرکز پژوهشی آرا در سال ۱۳۹۷ انجام شده  است.

امتیاز کاربر ۵ (۱ رای)

مرکز پژوهشی آرا

مرکز پژوهشی آرا، محلی برای انجام مطالعات و پژوهش‌های مورد نیاز کشور با تمرکز بر مفهوم سیاستگذاری عمومی و مبتنی بر منطق گفتمان‌محوری است. ورود به صفحه انديشکده

نوشته های مشابه

یک دیدگاه

  1. من درمورد استارتاپ ها در پیدایش خوندم و تا حدی باهاشون اشنا هستم
    بنظرم استارتاپ ها اینده خوبی می تونن تو کشور داشته باشند بخصوص اونایی که توی حوزه های نرم افزاری و… هستند

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا