شکل‌گیری محور عربی عبری؛ پیامد محتمل ژئوپلیتیکی برای ایران

در چهار سال گذشته، رژیم صهیونیستی یکی از مشوقان و همراهان جدی سیاست فشار حداکثری ایالات متحده امریکا علیه جمهوری اسلامی ایران بوده است. دلیل این ترغیب این است که صهیونیست ها نفوذ فوق‌العاده زیادی در جهت‌گیری های سیاست خارجی امریکایی ها در غرب آسیا دارند. نقش گسترده و تاثیرگذار لابی صهیونیستی آیپک در محافل تصمیم‌گیری امریکا بر کسی پوشیده نیست. از نظر صهیونیست ها، توافق هسته ای (برجام) در راستای اعمال محدودیت بر ایران در زمینه های هسته ای و منطقه ای، عاجز و ناتوان است.

صهیونیست ها بر این باور بودند که با خروج امریکا از برجام و اعمال سیاست های فشار حداکثری، ایران دوباره پای میز مذاکره برای پذیرش محدویت های بیشتر خواهد نشست؛ اما روند تحولات در چهار سال گذشته کاملا مغایر با تصورات و خواسته های صهیونیست ها بوده است. ایران در طول چهار سال گذشته، با وجود تمام محدودیت های طاقت‌فرسا، با مدیریت نوسانات سیاسی و اقتصادی، در برابر زیاده خواهی محور صهیونیستی _ امریکایی تسلیم نشد.

از سوی دیگر، پیروزی ایران بر جریان تروریسم تکفیری و ابقای اسد در سوریه، کریدور ارتباطی محور مقاومت را در مجاورت مرزهای رژیم صهیونیستی بیش از گذشته مستحکم‌ ساخت. صهیونیست ها بر این باور بودند که با درگیری ایران در جنگ فرسایشی بلندمدت، توان این کشور در منطقه تحلیل خواهد رفت؛ اما روند وقایع و پیروزی ایران خلاف این فرضیه را اثبات کرد. به‌طور کلی، صهیونیست ها به این باور رسیده‌اند که نفوذ و قدرت منطقه ای جمهوری اسلامی ایران در غرب آسیا به حدی مستحکم و ریشه‌دار است که توافقات حقوقی، توانایی و کارایی لازم برای کنترل الگوی رفتاری این کشور در منطقه را ندارند.

تجربه برجام، استقامت ایران در مقابل زیاده‌خواهی‌های امریکا، کاهش تعهدات منطقه ای امریکا، و از همه مهمتر، شکست دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری، این عقیده را بیش از پیش در میان صهیونیست ها بارور کرده است. وقایع و تحولات رخ داده در طول چهار سال گذشته، رژیم صهیونیستی را به این نتیجه رسانده است که کارآمدترین راه برای کنترل الگوی رفتاری ایران در منطقه، تلاش برای تقابل مستقیم و غیرمستقیم با این کشور در بازی های استراتژیک منطقه ای در غرب آسیاست. حال با توجه به آنچه گفته شد، این پرسش مطرح می‌شود که شکل‌گیری محور عربی _ عبری چه پیامدی برای جمهوری اسلامی ایران در نظم منطقه ای غرب آسیا دارد.

پی‌نوشت: این یادداشت، بخشی از گزاش مفصل موسسه آینده پژوهی جهان اسلام است که توسط فرشید فرهادی، پژوهشگر این موسسه، تنظیم شده است. متن کامل این گزارش را از اینجا دریافت کنید.