راهکارهای کمک و اثرگذاری مثبت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در تحقق شعار جهش تولید

تشدید تحریم های اقتصادی، بحران کرونا و کاهش مضاعف حجم تولیدی و قیمت نفت صادراتی از جمله عواملی است که ایران را با چالش های جدی کسری بودجه مواجه کرده است. راهکار مسئولین اجرایی کشور مبنی بر برداشت از صندوق ذخیره ارزی و استقراض از نهادهای مالی بین المللی برای تأمین نیازهای مصرفی نیز به اذعان کارشناسان امر نه تنها راهگشا نیست بلکه سم مضاعفی برای اقتصاد کشور خواهد بود. رهبر معظم انقلاب در این شرایط شعار راهبردی «جهش تولید» را به عنوان راه حل برو ن رفت از وضعیت موجود و نیل به وضعیت مطلوب مطرح نمودند که با تأیید و استقبال صاحب نظران اقتصادی نیز مواجه شده است.

ضرورت و اهداف پژوهش

بی شک تداوم شرایط فعلی مخاطره آمیز بوده و تبعات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی سنگینی را به همراه خواهد داشت. با این وجود از یک سو شیفت استراتژیک از رهیافت برونزا و درون نگر که متاسفانه توسط دولت اعتدال دنبال شده است، به رهیافت درونزا و برون نگر نیازمند اصلاحات اساسی در زیرساخت های تقنینی و اجرایی کشور بوده و در کوتاه مدت قابل دستیابی نیست. از سوی دیگر رویکردهای متعارف و کلاسیک در شرایط فعلی قادر به ایجاد جهش در تولیدات کشور نخواهند بود؛ لذا استفاده از راهکارهای ابتکاری، نامتقارن و جهادی کوتاه مدت و فراهم نمودن زمینه مساعد برای پیاده سازی راهکارهای میان مدت و بلندمدت ضروری است.

سپاه پاسداران که در شیوه های ذکرشده دارای تجربه و ظرفیت بالایی است، در شرایط حاضر می تواند نقش موثری در هدایت گری سایر دستگاه های کشور به سمت ایجاد جهش تولید داشته باشد. بنابراین در این پژوهش سعی شده است تجارب و ظرفیت های سپاه در جهت تحقق شعار جهش تولید بررسی شود.

ظرفیت های سپاه در تحقق جهش تولید

نهاد سپاه و نهاد های زیر مجموعه آن مانند بسیج مستضعفین که مردم زیادی در آن عضو هستند یک ظرفیت عظیم برای نقش آفرینی در کمک به حرکت های جهادی در راستای تحقق اهداف انقلابی را ایجاد کرده است. در بخش اول این پژوهش، به راهکارهایی که بیشتر در اثر همکاری مشترک سپاه با سایر نهادها و ارگان های کشور در جهت تحقق شعار جهش تولید موثر است پرداخته می شود. در بخش دوم، با نگاه سلبی، نقش آفرینی سپاه و بخصوص سازمان اطلاعات سپاه در جهت رفع موانع تولید و ایجاد جهش در این مقوله راهبردی بررسی می شود. در بخش سوم و آخر نیز به ارائه راهکارهایی برای توسعه اشتغال زایی پایدار در کشور با ظرفیت های سپاه بخصوص سازمان بسیج پرداخته می شود.

فعالیت مشترک سپاه و سایر ارگان های کشور

همانطور که مطرح شد، سپاه پاسداران دارای تجربه و ظرفیت عظیمی است که می تواند نقش موثری در هدایت گری سایر دستگاه های کشور به سمت ایجاد جهش تولید داشته باشد. در این راستا در این بخش پیشنهاداتی در سه برنامه مکمل ارائه می شود.

همکاری ارکان سپاه با یکدیگر

استفاده مناسب از ارکان اطلاعاتی و اجرایی سپاه می تواند باعث تهیه نقشه جامع اطلاعات کشور شود. این نقشه در جهت شناسایی نقاط قوت داخلی و فرصت های خارجی با کمترین هزینه می تواند نقش موثری ایفا نماید. همچنین استفاده از شبکه مردمی بسیج برای معرفی مزیت های نسبی تمام شهرها و روستاهای کشور، امکانات مناسب اجرایی نیروی زمینی، قرارگاه خاتم و سایر زیربخش های سپاه می تواند در کمترین زمان چابک ترین و کاراترین راهبردهای عملیاتی برای زمینه سازی جهش تولید را احصا نموده و خود نقش موثری در این راستا ایفا نماید.

همکاری سپاه با ارگان ها و نهادهای انقلابی

در کنار اقدامات درون سازمانی، سپاه می تواند با تشکیل ستاد مشترک با سایر نهادهای و ارگان های انقلابی در جهت عملکرد بهینه و هم افزایی نیروها و امکانات گام بردارد. مبنای این همکاری، یک طرح مشترک باشد که طی آن حداکثر بهره برداری ممکن از پتانسیل تمامی دستگاه ها در جهت زمینه سازی جهش تولید معمول گردد.

همکاری با قوای سه گانه

سپاه می تواند با حفظ شاخص ها و عناصر هویتی خود با دستگاه های اجرایی و تقنینی و قضایی کشور برای تحقق آرمان جهش تولید همکاری نماید. در ادامه به عنوان نمونه یکی از چند پیشنهاد پژوهش پیرامون حوزه هایی که سپاه با هر یک ازقوه ها توانایی همکاری را دارد ذکر می شود.

• همکاری با قوه مجریه: نظارت سپاه بر فرآیند فروش و واگذاری واحدهای تملیکی دولت برای جلوگیری از سوءاستفاده های احتمالی و همکاری با نهادهای انقلابی نظیر بنیاد مستضعفان و ستاد اجرایی فرمان امام در جهت خرید و اختصاص برخی از این واحدها به فعالسازی ظرفیت های شناسایی شده.
• همکاری با قوه قضاییه: تشدید همکاری بسیج و سازمان اطلاعات سپاه با قوه قضائیه در جهت برخورد با مفاسد اقتصادی، برخورد با امضاهای طلایی و رانت خواری و تامین امنیت اقتصادی و امنیت سرمایه گذاری.
• همکاری با قوه مقننه: شناسایی و رفع موانع تولید، حذف یا روزآمدسازی قوانین و مقررات قدیمی، زائد یا دارای تزاحم و تدوین طرح های شتاب بخش تولید.

ورود دستگاه های اطلاعاتی سپاه پاسداران در مسئله حمایت از جهش تولید

جهش تولید دارای دو وجه سلبی و ایجابی است. بخش سلبی به اموری پرداخته می شود که نباید صورت بگیرد تا جهش تولید رخ دهد . در این بخش به پنج راهبرد سلبی که باید از سوی اطلاعات سپاه موردتوجه قرار بگیرد اشاره می شود. در مبارزه با قاچاق ورودی و خروجی کشور در همه کالاها، برخی از پیشنهادات شامل «رهگیری قاچاق کالا به داخل از کشور از مبدا و شناسایی سرکردگان اصلی قاچاق»،  «برخورد با خرده فروشان قاچاق» و  « اجرای طرح مسیریابی لنج ها و ترانزیت های بین راهی» است.

برخی از پیشنهادات استفاده از ظرفیت سپاه در جهت امدادرسانی به شرکت های تولیدی برای دور زدن تحریم ها، شامل واسطه گری میان افراد مورد اعتماد خارجی و شرکت داخلی و تاسیس شرکت های تجاری پوششی در جهت جابه جایی پول و مواد اولیه است. موضوع دیگری که باید برای امر جهش تولید مدنظر قرار بگیرد، مسئله مهم مبارزه با احتکار است. از جمله پیشنهادات در این زمینه بهره گیری از انبارهای کالای سپاه به عنوان پوشش برای جلب اعتماد احتکارگران در بازار کالا به منظور جذب و شناسایی افراد و حلقه های بزرگ احتکار پیشنهاد می شود.

جهت مقابله امنیتی با دلالان بازارهای ارز و طلا، مسکن، حضور مؤثر نیروهای امنیتی در بازار حقیقی و مجازی و پیشنهاد قوانین اصلاح کننده عرضه و آینده پژوهی بحران های اقتصادی و ایجاد آمادگی لازم، از پیشنهادهای مقابله با دلال های بازار می باشد. همچنین تعداد زیاد پرونده های قضایی تولیدکنندگان موجب اتلاف وقت و انرژی و خستگی آن ها از ادامه روند تولید می شود. در راستای حمایت از تولیدکنندگانی که اشتباها دچار پرونده های قضایی شدند، می توان با فراهم نمودن بستر ارائه مشاوره های حقوقی و واحدهای اختصاصی در دستگاه امنیتی نسبت به پیگیری و حل چنین پرونده هایی اقدام نمود.

اشتغال زایی با استفاده از ظرفیت های سپاه و بسیج

استفاده از منابع طبیعی و انسانی در جهت اشتغال زایی و کارآفرینی یکی از فرصت های مهم اقتصادی است. ازاین رو بسیج می تواند با ارزیابی و بهره برداری از فرصت های موجود به کارآفرینی در مناطق محروم کشور بپردازند. به همین دلیل راهبردهایی به این منظور پیشنهاد شده است. از جمله این راهبردها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• شناخت ظرفیت ها و امکانات بومی در مناطق محروم
• تولید شبکه های تعاونی و برنامه ریزی مناسب برای آغاز چرخه تولید
• مشارکت در تاسیس و راه اندازی و استمرار خطوط تولید
• حمایت از کسب وکارهای خانگی روستایی

جمع بندی

رهبر معظم انقلاب راه حل خارج شدن از مشکلات اقتصادی، سیاسی و اجتماعی و رسیدن به وضعیت مطلوب را در گرو تحقق شعار راهبردی «جهش تولید» مطرح نموده اند. یکی از نهادهایی که می تواند در جهت تحقق این راهبرد نقش مهمی ایفا کند سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است. در این پژوهش به راهکارهایی که بیشتر در اثر همکاری مشترک سپاه با سایر نهادهای کشور در جهت تحقق شعار جهش تولید موثر است پرداخته شده است. همچنین به نقش آفرینی سپاه و بخصوص سازمان اطلاعات سپاه در جهت رفع موانع تولید و ایجاد جهش در این مقوله راهبردی اشاره شده است. در آخر نیز به ارائه راهکارهایی برای توسعه اشتغالزایی پایدار در کشور با ظرفیت های سپاه بخصوص سازمان بسیج پرداخته شده است.

این مطالعه در اندیشگاه گفتمان و توسط روح الله سبزی در سال ۹۹ انجام شده است.