آشنایی با انواع اسناد اندیشکده ای؛ سند خلاصه سیاستی
خلاصه سیاستی، سند فشرده ای است که گزینه های مناسب برای حل یک مسئله توصیه هایی برای اخذ راه حل بهینه آن را دربردارد.
اندیشکده ها، نتایج فعالیت های خود را در قالب های متنوعی ارائه می‌دهند: کتاب، مجله، سند سیاستی، ویدئو، پویانمایی، موشن گرافی، اینفوگرافی و غیره. از این میان «اسناد سیاستی»، پربسامدترین خروجی تولیدشده توسط اندیشکده ها هستند؛ که در ۱۹ نوع شناسایی و احصا شده‌اند. طبق اطلاعات پایگاه داده جامعه اندیشکده ها، از این میان، ۱۱ نوع سند اندیشکده ای در اندیشکده های ایرانی متداول است. در سلسله یادداشت های «آشنایی با انواع اسناد اندیشکده ای»، به تفکیک این اسناد معرفی می‌شوند. در پنجمین شماره از این مجموعه، «سند تحلیل مسئله» معرفی و توضیح داده شده است.
«سند خلاصه سیاستی» عبارت است از سند خلاصه و فشرده ای که در آن ناظر به یک مسئله، با هدف تاثیرگذاری بر فرآیند تصمیم گیری ذینفعان مرتبط، گزینه های مناسب جهت حل مسئله و توصیه هایی جهت اخذ راه حل بهینه بیان شده باشند. این نوع سند در ارتباط با یک موضوع، تمامی گزینه ها را پیش رو می گذارد و برای اتخاذ تصمیم مناسب، توصیه هایی را ارائه می دهد. نشان دادن ابعاد مختلف یک مسئله و فهرست کردن اقدامات محتمل و ممکن، ویژگی اصلی این نوع اسناد بوده و معنا و رساندن مفهوم بسیار مهمتر از روش تحقیق است. طریقه نگارش این نوع سند باید به نحوی باشد که توصیه ها به راحتی منتقل شوند و ذهن تصمیم گیرنده در اسرع وقت و بدون هزینه، سامان یابد. استفاده از لغات تخصصی و دیرفهم، تکلف و اطناب به هیچ عنوان توصیه نمی شود.
یک سند خلاصه سیاستی به صورت کلی از بخش های زیر تشکیل شده است:
۱. عنوان
۲. خلاصه
۳. توصیه ها
بهتر است توصیه های نهایی در ابتدای متن ذکر شده و یا در قالب متن به شکلی کاملا مشخص و برجسته و با شماره گذاری آورده شود. توصیه های سند خلاصه سیاستی باید مختصر و قابل فهم و واقع گرا باشند.
۴. مقدمه
در مقدمه به خود مشکل، چرایی اهمیت و سابقه آن اشاره می شود و وضعیت فعلی و تاثیر این مشکل بر جامعه و نحوه تاثیرگذاری آن مشخص شود.
۵. متن اصلی
در متن اصلی باید گزینه های سیاستی مناسب معرفی شده و نقاط قوت و ضعف و نحوه تاثیرگذاری آن ها بر مشکل ذکر شوند.
۶. جمع بندی
در پایان، یک جمع بندی بسیار خلاصه انجام می شود. در این بخش بهتر است ضمن تاکید مجدد بر اهمیت موضوع و جایگاه مخاطب، مدیر یا سیاستمدار به کنش سریع در قبال مشکل ترغیب شود.
مثال ها:
در ادامه جهت آشنایی با سند خلاصه سیاستی، چند مثال از پروژه های منتشر شده در سایت جامعه اندیشکده ها آمده است.
- پژوهش «نقش دولت در افزایش تاب‌آوری اجتماعی در مقابله با بحران کرونا» // مرکز پژوهشی آرا
- پژوهش «سیاست های حمایتی دولت از تعاونی ها» // اندیشکده توسعه و تعاون
پی نوشت: مطالعه جامعه اندیشکده ها درباره انواع اسناد اندیشکده ای، برگرفته از کتاب مهدی خراتیان است.
