تبعات تحریم های اقتصادی آمریکا بر اقتصاد این کشور

یکی از حربه­ هایی که دولت آمریکا برای فشار بر دولت­ ها، افراد و جریان ها معاند خود در دستور کار قرار داده است، تحریم کردن آن ها است. این مسئله که کاربردی بازدارنده، تنبیهی و تشویقی دارد، برای جلوگیری از اهداف و سیاست های خاص در دستور کار سیاست­ های دولت آمریکا قرارگرفته است. تحریم ها علاوه بر تاثیر بر کشور تحریم­گر، آثار به مراتب بدتری بر ساختار اقتصادی داخلی آمریکا دارد اما دراین خصوص در رسانه ها و محافل مختلف کمتر سخنی گفته می شود.

واژگان کلیدی: تحریم اقتصادی، آمریکا، ایران، پیامدهای تحریم

ضرورت و اهداف پژوهش

آن چیزی که در اذهان و افکار عمومی و رسانه­ ای از تحریم های اقتصادی آمریکا علیه کشورهای مختلف مطرح شده است، پیامدهای اقتصادی این تاکتیک بر کشور هدف بوده است. تحریم کشورها پیامدهای اقتصادی بر کشور تحریم کننده یعنی آمریکا دارد که این مسئله اغلب مورد توجه قرار نمی گیرد. دراین پژوهش با ارائه­ ی آمارهای مختلف تلاش شده است این واقعیت مورد بررسی قرار گیرد و در انتها پیشنهاداتی سیاستی برای استفاده بیشتر از ضربه تحریم بر خود آمریکا ارائه شود.

تحریم ها: بازی باخت، باخت

بسیاری از تحلیل­گران روی دیگر سکۀ تحریم ها را پیامدهای اقتصادی تحریم بر ساختار اقتصادی آمریکا و تحمیل هزینه های متنوع بر دولت، مردم و بنگاه های اقتصادی این کشور می دانند؛ چراکه هر انتخابی طبیعتا با از دست دادن فرصت­ ها مبتنی است. گزارش ­های راهبردی موسسات اقتصادی در آمریکا حاکی از آن است که تحریم کشورهای دیگر توسط آمریکا بر حوزه های مختلف به خصوص بر اقتصاد این کشور اثرات منفی دارد. تحریم ها خسارات بسیار سهمگینی بر روند اقتصادی آمریکا خواهد داشت که این موارد عمدتا یا سهوا  از چشم رسانه­ های جهانی مغفول مانده است.

تبعات تحریم اقتصادی آمریکا علیه ایران بر ساختار اقتصادی آمریکا

تحریم های اقتصادی به کار گرفته شده علیه ایران، پیامدهایی بر ساختار اقتصادی آمریکا دارد. برخی از مهم ترین موارد به شرح زیر است:

نخست: از دست دادن فرصت سرمایه­ گذاری برون مرزی بنگاه های آمریکایی در بازار تولیدی ایران. دوم: از دست دادن بازار کالا و خدمات مصرفی در ایران. سوم: از دست دادن نیروی کار، زمین و عوامل تولید ارزان درنتیجه افزایش هزینه های سرسام آور برای بنگاه های تولیدی آمریکا. چهارم: از دست رفتن مزیت های نسبی طرفین در امر تولید اقتصادی. مجموع این عوامل باعث شده است که به صورت مستقیم و غیرمستقیم از تولید ناخالص آمریکا کاسته شود.

در تائید این صحبت ها باید به گزارش های بانک تجارت جهانی اشاره کرد که مدعی است در دوران قبل از انقلاب، سهم فراوانی از صادرات مواد غذایی، فناوری، تجهیزات صنعتی، محصولات کشاورزی چون برنج، گندم و غلات دولت آمریکا به ایران اختصاص داشت. به فرض ثابت بودن مراودات آمریکا با ایران در اواخر دوره پهلوی در دهۀ ۵۰، در سال ۲۰۱۹ در اثر تحریم و عدم تبادل کالا بین آمریکا با ایران چیزی حدود ۵۹ میلیارد دلار خسارت اقتصادی به آمریکا تحمیل شده است. همچنین مجله حقوق بین الملل میشیگان در تحلیلی از هزینه های تحریمی آمریکا علیه ایران به خسارت های ۱۵ تا ۱۹ میلیارد دلاری اشاره می کند که برابر با از دست رفتن چیزی حدود ۲۰۰ تا ۲۶۰ هزار شغل است.

پیشنهادات سیاستی جهت استفاده ایران از پیامدهای تحریم یک جانبه آمریکا

نخست اینکه به کمک آمار و گزارش های ارائه  شده توسط موسسات معتبر اقتصادی در مورد پیامدهای تحریم آمریکا علیه ایران بر ساختار تولیدی و اقتصادی  این کشور به دنبال فضاسازی رسانه ای در جهت آگاه سازی افکار عمومی و نخبگان آمریکایی بود. علاوه  بر این باید در بستر دیپلماسی عمومی، گفت وگو های نخبگانی، فضای رسانه ای و مذاکرات رسمی بین المللی صورت گیرد تا افکار عمومی و سیاست گذاران آمریکایی در برآورد هزینه فایده بازنگری کنند.

در همین چارچوب باید پیامدهای اقتصادی تحریم یک جانبه علیه ایران بر اقتصاد آمریکا نه با درصد بلکه با مقدار دلاری موردبحث و چالش قرارداد. همچنین می بایست هزینه های تحریم ها برای آمریکا پیگیری و تشدید شود تا آنجا که از سیکل تحریم بتوان به عنوان ابزار تهدید علیه ایالات متحده آمریکا استفاده کرد. در انتها باید در سطح عموم جامعه و نخبگان این اقناع صورت گیرد که تحریم ها به عنوان فشار حداکثری علیه ایران آخرین و تنها گام است. گزینه های جایگزینی چون اقدام نظامی، ابتکار سیاسی و اقتصادی ویژه دیگر در دست تصمیم سازان آمریکا نیست؛ این امر برای ورود آمریکا به توافقی گفت وگو محور حول منافع دو کشور می تواند به طور جد پیگیر شود.

جمع بندی

تحریم های آمریکا علاوه بر تاثیرگذاری بر اقتصاد ایران بر اقتصاد خود آمریکا نیز اثرگذار است که می توان با روشنگری مناسب این پیامدها را بر افکار عمومی آمریکایی ها شناساند و موجب ایجاد بازنگری دراین نوع سیاست شد. دراین پژوهش با استناد به گزارش های معتبر از موسسات و نهاد های اقتصادی دنیا، تحریم یک جانبه آمریکا علیه ایران باهدف فشار بر جمهوری اسلامی از زاویه ای دیگر یعنی پیامد های آن بر ساختار اقتصادی و تولیدی خود آمریکا مورد بررسی قرارگرفته است. بر اساس یافته ها، این رویکرد منجر به خسارات فراوان اقتصادی به آمریکا شده است. افکار عمومی ایران و نخبگان و رسانه ­ها تحلیل درستی از این پیامدها ندارند لذا می بایست برای اقناع افکار عمومی و رسانه های مهم شفاف سازی شود تا مقامات و سیاست­گذاران آمریکا با محاسبه سود و زیان سیاست تحریم به گفت وگوی منافع محور مجبور شوند.

این مطالعه در اندیشکده دیپلماسی اقتصادی توسط رضا توکلی انجام شده است.