چرا فناوری های شهروندی برای کشور ما مهم است؟

در جای‌جای قانون اساسی و سخنان رهبران انقلاب اسلامی، انسان و رشد او و نیز مشارکت اقشار مردم در امور مختلف، مورد توجه قرار گرفته است. حضور و مشارکت مردم در فرایندهای حکمرانی و حاکمیتی، چنان با اهمیت است که همه روزه و با تمامی امکانات، دولت ها در پی ارتقا آن بر می‌آیند. تقریبا هیچ دولتی از تلاش برای همراه کردن مردم با خود فرار نمی‌کند، بلکه تمام تلاش خود را به کار می‌گیرد تا خود را برخاسته از متن مردم جلوه دهد و برای این کار ممکن است، از ابزارهای مختلفی بهره ببرد. البته برخی ها چنین اقدامات دولت را در راستای فریب مردم می‌دانند. باید تصریح کرد که در اینجا منظور از استفاده دولت ها از تمام امکانات برای جلب مشارکت و همراهی مردم، فریفتن ایشان نیست؛ بلکه منافعی است که در پس این همراهی وجود دارد. منافعی که هم به مردم می‌رسد، هم برای دولت ها منشا خیرات است و هم از فاصله گرفتن دولت ها از مردمانشان می‌کاهد. پس بی‌جهت نیست که دولت ها، واقعا به دنبال بالابردن مشارکت مردمی در صحنه‌ی حکومت‌داری باشند و در این راه، از هیج وسیله‌ای چشم‌پوشی نکرده و بیهوده مانع‌تراشی نکنند.

فناوری شهروندی با استفاده از قدرت جامعه شهروندی به حل مسئله می‌پردازد. این رویکرد که می‌توان آن را مبتنی بر نوآوری باز تلقی کرد، زمانی بهتر و روشن‌تر خود را نشان می‌دهد که با رویکرد سنتی حل مسئله مقایسه شود. در رویکرد سنتی حل مسئله، ما به دنبال یک خروجی در قبال پروژه ای که تعریف می‌کنیم هستیم اما در رویکرد مبتنی بر فناوری شهروندی خروجی های متعددی برای ما متصور است. احتمال دستیابی به نتیجه نیز در رویکرد سنتی کمتر از رویکرد مبتنی بر فناوری شهروندی است. ضمن اینکه کیفیت خروجی ها نیز در رویکرد مبتنی بر فناوری شهروندی بیشتر و بهتر است. مقایسه بین این رویکردها را در جدول زیر بهتر می‌توان مشاهده کرد.

حکمرانی امروز کشور، از ضعف‌های متعددی رنج می‌برد؛ ضعف‌هایی نظیر وجود انبوه قوانین ضعیف، متعارض و ناکارآمد، و نیز نحیف بودن دریچه‌های مشارکت فکری و اجرایی مردم در امور گوناگون حاکمیتی. از سوی دیگر، بسیاری از نیازهای اطلاعاتی در میان عموم مردم و حتی در بدنه خود دولت وجود دارد که فناوری جدید می‌تواند به آن سوالات پاسخ دهد.

مقایسه رویکرد حل مسئله با استفاده از فناوری شهروندی با رویکرد سنتی

پی نوشت: این یادداشت در ماهنامه فناوری شهروندی اندیشکده شفافیت برای ایران منتشر شده است.