به گزارش گروه خبر جامعه اندیشکده ها؛ چهارمین کتاب از مجموعه پژوهش های تخصصی انجمن دیاران تحت عنوان «بازگشت» منتشر شد. در «بازگشت» کوشش شده با استفاده از داده های معتبر، شناختی از آمار مهاجران بدون مدرک حاضر در ایران و جریان های ورود و خروج آنان به دست دهد.
در معرفی این کتاب آمده است: «مهاجران افغانستانی حاضر در ایران به دو دسته کلی مهاجران دارای مدرک و مهاجران بدون مدرک تقسیم می‌شوند. برای مهاجران دارای مدرک اقلام هویتی گوناگونی صادرشده است. آمار و ارقام مربوط به این دسته از مهاجران حاضر در ایران حدودا مشخص است. اما در مورد تعداد مهاجران بدون مدرک حاضر در ایران همواره آمارهای متفاوتی ارائه شده است. حضور این مهاجران در ایران غیرقانونی است؛ یا به صورت غیرقانونی و قاچاق به مرزهای ایران وارد شده‌اند، یا از دسته مهاجرانی هستند که مدرک اقامتیشان منقضی و در نتیجه حضورشان در ایران غیرقانونی شده است. نبود آمار و ارقام در مورد مهاجران بدون مدرک باعث شده که جنبه های مختلف حضور این مهاجران در ایران قابل بررسی نباشد و تمامی گزاره ها بر اساس تجربیات شخصی گویندگان و غیرقابل اتکا باشد.
طبق پژوهش هایی که انجمن دیاران بر روی این داده های ماهانه انجام داده است، خروج مهاجران بدون مدرک افغانستانی از ایران الگوی ثابت سالانه دارد. از آمار ورود مهاجران بدون مدرک افغانستانی هیچ داده رسمی‌ای موجود نیست. اما از سال ۲۰۱۲ به طور متوسط سالانه ۵۲۵ هزار مهاجر بدون مدرک افغانستانی از مرزهای هرات و نیمروز به کشور خودشان بازگشته‌اند.
در برخی سال ها همچون ۲۰۱۳ و ۲۰۱۶ که اقتصاد کشور ایران اوضاع بهتری را تجربه کرده بود، میزان بازگشت مهاجران بدون مدرک افغانستانی کمتر از حد متوسط (حدودا ۴۴۰ هزار نفر) شده بود. در سال ۲۰۱۸ که اوضاع اقتصادی ایران بسیار وخیم شد و بحران های ارزی فشار زیادی را بر مردم ایران وارد آورد، بازگشت مهاجران بدون مدرک افغانستانی رکورد زد. در سال ۲۰۱۸ بیش از ۷۵۰ هزار مهاجر بدون مدرک افغانستانی از ایران به افغانستان بازگشتند. بازگشت این دسته از مهاجران از الگوی ثابت ماهانه پیروی نکرد و برخلاف سال های گذشته در ماه آگوست ۲۰۱۸ (مرداد ۱۳۹۷) شاهد اوج بازگشت آنان بودیم.»
دریافت کتاب بازگشت؛ بررسی آمار مهاجران بدون مدرک افغانستانی در ایران
