توصیه های دکتر قاضی زاده هاشمی درباره افزایش نقش نخبگان در اداره کشور

سید امیرحسین قاضی زاده هاشمی، نایب رئیس اول مجلس یازدهم، طی گفت و گو با جامعه اندیشکده ها از دغدغه های خود پیرامون زیست بوم اندیشکده های کشور گفت. وی مهمترین دغدغه خود را «افزایش نقش نخبگان در اداره امور کشور» خواند و پیرامون این دغدغه به بیان دیدگاه های خود معطوف به فضای نخبگانی و اندیشکده ای کشور پرداخت.

وی با این اظهار که «نظام حکمرانی کشور دارای فقر نظری بسیار جدی است»، به نقد فضای حاکم بر زیست بوم اندیشکده های کشور پرداخت. به زعم وی پایه های نظامات مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و غیره در کشور مبهم و دارای اشکال است؛ به همین خاطر کار اندیشکده ها پیش از پرداختن به مسائل در نظام حکمرانی موجود، تعمق در مبانی جهت تحول در نظام حکمرانی است.

ترسیم مسیر حل مسئله در کشور به نظر نایب رئیس اول مجلس یازدهم شورای اسلامی، حرکت در مسیرِ «مبانی»، «مدل»، «برنامه»، «قانون» و «اجرا» است. به زعم وی تخطی از این مسیر شاید به حل مسئله در «موضوع» منجر شود؛ اما چون پایه های فکری دارای تزلزل است، همین امر به «مسئله»ای در آینده تبدیل خواهد شد.

قاضی زاده هاشمی با تامل در این نکته، رویکرد مقام معظم رهبری در زمامداری کشور را «نگاه به آینده» دانست؛ در حالیکه رویکرد مسئولین نظام «نگاه به گذشته» است و در توضیح این تفاوت، بیان داشت: «مسائل امروز ما، نتیجه تدابیر خیرخواهانه ما برای مسائل دیروز است. و تفاوت مقام معظم رهبری، درک این نکته است. در حالیکه مسئولین بر گذشته و نقایص آن تمرکز دارند. و مادامی که این فاصله وجود دارد، کشور به نقطه مطلوب نخواهد رسید. چراکه نظام فکری و نظام برنامه ریزیِ کنونیِ کشور بر مبنای نقاط مطلوبی است که در گذشته تعریف شده؛ و نه نقاط مطلوبِ آینده».

محور بعدی سخنان قاضی زاده هاشمی به ترسیم زیست بوم اندیشکده ها با تفکیک مکاتب فکری متعدد موجود در این فضا مربوط بود. به زعم وی خط و ربط فکری، سیاسی و اندیشگی اندیشکده ها به احزاب و جریانات فکری و سیاسی داخلی باید مشخص و واضح باشد؛ تا هر جریان و حزبی برای مسائل خود به اندیشکده های متناسب با منظومه فکری خود رجوع کند. و درواقع ابهام در ریشه های فکری اندیشکده ها را نقد کرد و طبقه بندی اندیشکده ها بر اساس «مبانی» را مسئله ای اساسی خواند.

محور چهارمِ صحبت های قاضی زاده هاشمی به «سناریوسازی اندیشکده ها بر اساس زمینه» اختصاص داشت و این زمینه در صحبت های وی گستره ای شامل بسترهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، تاریخی و جغرافیاییِ جامعه بود. به نظر نایب رئیس مجلس، اکنون سناریوسازی های متعددی که در اندیشکده ها صورت می گیرد، دچار انقطاع از زمینه و زمانه است و همین موجب شده است که مهمترین کار نخبگانی و اندیشکده ای کشور، یعنی مسکن مهر، در زمینِ عمل، با نتایجِ ناکامی در حوزه های تامین مالی، جانمایی و غیره مواجه شود.

وی همچنین اهمیت شاخص سازی جهت سنجش سناریوها در حوزه «آرمان و هدف»، «عمل و اجرا» و «پیامدها» را گوشزد کرد.

محور پنجم و آخر این گفت و گو نقد ترکیب اعضای اندیشکده ها بود. ترکیبِ ایده آل از نظر قاضی زاده هاشمی شامل «جوانان آکادمیک» و «باتجربه های اجرایی» است و این ترکیب را برای احتراز از غفلت از نگاه جامع اجرایی ضروری خواند. به تلقی وی، جوانگرایی کنونی در اندیشکده ها، باعث کاهش اطمینان بخشی در بدنه اجرایی حاکمیت می‌شود و نیاز به مشاور و ناقدی که به تمامی سطوح الزامات اجرایی واقف است، ضروری قلمداد می‌شود.

وی در انتها بر اهمیت و ضرورت نظام ارزیابی و ارزشیابی اندیشکده ها صحه گذاشت و ایجاد و تداوم نظام ارزیابی اندیشکده ها را عاملی مهم در رفتارسازی در اندیشکده ها جهت حل مسائل اساسی کشور خواند.