مقابله با فساد در ارائه خدمات به زائران اربعین حسینی

هر سال که به موسم اربعین حسینی نزدیک می‌شویم، مشتاقان به زیارت عتبات عالیات، به دنبال خرید بلیط رفت و برگشت و تأمین هزینه اجاره محل اسکان هستند. براساس حدیثی از امام حسن عسکری علیه‌السلام، یکی از نشانه‌های مؤمن، «زیارت اربعین» است و همه پیگیر‌ی‌های قبل از مشرّف شدن به زیارت، دقیقاً به خاطر همین سفارش امام معصوم علیه‌السلام و شرکت در مراسم سوگواری خامس آل عبا در روز اربعین است.

حقّ زیارت و وظایف زائر

با توجه به شرایط کرونایی امسال، هر زائری طبق «حقّ بر زیارت»، مسلماً تکالیفی نیز به عهده دارد که جزء الزامات صدور بلیط توسط شرکت های هواپیمایی است؛ از جمله گرفتن ویزای معتبر، ارائه‌ی پاسپورت و تأییدیه خروج از کشور و ورود به کشور عراق، ارائه کارت واکسن دو دوز و تست منفی pcr. هر زائری باید یک‌سری مدارک را در سامانه سماح ثبت کرده تا به تأیید نهایی مسئولین برگزاری مراسم اربعین (وزارت کشور و ناجا) برسد.

ارائه تسهیلات و امکانات مناسب

قبل از فرا رسیدن ایام زیارتی اربعین و به جهت افزایش تعداد زوّار نسبت به سال‌های گذشته و اشتیاقی که مردم به زیارت امام حسین علیه‌السلام دارند، دولت جمهوری اسلامی ایران باید برای تمام مردم، شرایط را آسان‌تر کند و امکاناتی را فراهم کند که «حقّ سفر» برای همگان محفوظ باشد و بتوانند به‌راحتی و بدون کمترین مشکلات، به کشور عراق سفر کنند. دولت می‌تواند با اعطای وام قرض الحسنه، برای رفت و برگشت زائران، تسهیلاتی ایجاد کند. اما متأسفانه اخباری که در این روزها از نحوه فروش بلیط رفت یا رفت و برگشت منتشر می‌شود، نشان از عدم مدیریت در کمترین زمان و بروز فساد در فروش خدمات و ارقام خارج از تعرفه است که برخی شرکت های مسافربری بدون در نظر گرفتن ماهیت سفر و جایگاه حقیقی زائران، این‌گونه فشار اقتصادی را که عملی ضدّ حقوق شهروندی است، اعمال می‌کنند.

فسادزدایی از داخل مجموعه

۱- به نظر می‌رسد اولاً با لحاظ اینکه خود دولت باید شروع کننده فسادزدایی از داخل مجموعه خود باشد، می‌بایست از مدت‌ها قبل برای تسریع اقدامات حقوقی و پیشگیری از وقوع چنین تخلفات آشکاری، برنامه ریزی و سیاستگذاری های متقن و دقیقی داشته باشد تا این سفرهای بسیار مهم زیارتی، مثل سفرهای تفریحی و سیاحتی تلقی نشود. ثانیاً دولت باید شخصیت های حقیقی و حقوقی مقصّر و متخلّف در زمینه گران فروشی و افزودن بی‌دلیل و بدون ضابطه‌ی قانونیِ هزینه های سفر را به قوه قضائیه معرفی کند تا مردم طعم رسیدگی عادلانه را بچشند؛ همان‌طور که تاکنون با همکاری بازرسان سازمان هواپیمایی کشوری، «شرکت معین گردشگری ملت به دلیل گران فروشی بلیط پروازهای اربعین، سه ماه تعلیق شده است.»

۲- در هر مناسبت مذهبی، باید هزینه های سفر به اماکن مقدس مخصوصاً نجف و کربلای معلی، به قیمت واقعی و نه نجومی به مردم اعلام شود تا اشخاص بتوانند برای حضور در عتبات مقدسه، برنامه ریزی مالی داشته باشند و همچنین باید تصمیمات دقیقه نودی از ذهن مدیران حذف شود.

پی‌نوشت: یادداشت حاضر توسط علی تقی نژاد، معاون مبارزه با فساد اندیشکده‌ حقوق بشر و شهروندی نگاشته شده است.